119

Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği

172

nin tapu işlemine yansıtılmadığının, bir başka deyişle bedelde muva-

zaa yapıldığının tespit edilmesi halinde, alıcı ve satıcı adına cezalı tar-

hiyat yapılır. Tapuda işlem yapıldıktan sonra, harcın gerçek alım satım

bedelinden daha düşük bir bedel üzerinden beyan edilip ödendiğinin

tespiti halinde, aradaki farka isabet eden harç, %25 oranında vergi zi-

yaı cezasıyla birlikte tahsil edilir. Kısmi muvazaaya örnek teşkil eden

bu durumda, sadece bedele ilişkin kısmı muvazaalı olduğu için satım

işleminin tamamı değil, muvazaalı (bedele ilişkin) kısmı geçersiz, di-

ğer kısımları ilke olarak geçerlidir.

Örnek

(A), emlak vergisi değeri 40 bin lira olan dairesini (B)’ye 12/06/2009

günü 100 bin lira bedelle satmıştır. Taraflar tapuda iktisap bedelini 70

bin lira olarak beyan etmiş ve bu tutar üzerinden tapu harcı ödemişler

ise, bu bedel emlak vergisi değerinin üzerinde olmakla birlikte, gerçek

iktisap (alım-satım) bedelini yansıtmadığından (muvazaalı olduğun-

dan), gerçek alım-satım bedeli vergi idaresi tarafından tespit edilerek

aradaki matrah farkı (30 bin lira) üzerinden alıcı ve satıcı adına %25

oranında vergi ziyaı cezalı harç tarhiyatı yapılır.

İsviçre Federal Mahkemesi’ne göre, bedelde muvazaa durumunda

tarafların gerçek iradelerine uymadığı için görünürdeki bedelle yapı-

lan satım sözleşmesi ile geçerlilik şartının bir unsurunu gizlediğinden

gerçek (gizli) bedelle yapılan sözleşme bâtıldır.

106

Ancak Federal Mah-

keme, hakkın kötüye kullanılması niteliğindeki muvazaa iddiasını ka-

bul etmez. Federal Mahkeme, tarafların hukuki muameleyi tamamen

ifa etmiş olmaları durumunda tapu harcından kaçınmak için bedelin

düşük gösterilmesinde şekil noksanlığına dayanılarak sözleşmenin

geçersizliğinin ileri sürülmesinin hakkın kötüye kullanılması olduğu-

na karar vermiş ve muvazaa iddiasını kabul etmemiştir.

107

Türk vergi

mevzuatında ise tapuda eksik gösterilen bedel gerçek bedele iblağ edi-

lerek eksik ödenen harç cezalı olarak alınır ve böylece satım sözleş-

mesinin geçerliliği kabul edilir. Kaldı ki bedelde muvazaada taşınmaz

malın mülkiyeti, tapuya yapılan tescille alıcıya geçtiğine ve böylece

taraflar borçlarını bilerek ve isteyerek ifa ettiklerine göre gizli işlemin

106

BGE, 78 II 224, 86 II 404, 88 II 160, 90 II 156, 98 II 316, 104 II 101, nak. Eren, a.g.e., s.

329.

107

BGE ,104 II 99, 101, 86 II 402, nak. Eren, a.g.e., s. 329.