119

Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği

176

muvazaa veya peçeleme olarak nitelendirilmesinin önem arz etmediği

şeklindeki bir yaklaşım, peçelemede “gerçek işlem yerine varsayımsal

bir işlemin ikame edilmesi” kuralı karşısında kabul edilebilir değildir.

Muvazaada ulaşılmak istenen hedefe (vergisel menfaat sağlanma-

sı), gerçekte yapılmak istenen işlemin dışında bir işlemle ulaşılır. Mu-

vazaada yapılan ve yapılmak istenen olmak üzere daima iki ayrı işlem

vardır ve dış dünyaya görünürdeki işlem yansıtılır. Peçelemede ise, ya-

pılan ve yapılmak istenen işlemler aynıdır ve yapılan işlem özel hukuk

bakımından geçerlidir. Peçelemede vergisel menfaat değişik içerik ve

şekilde bir veya birden fazla özel hukuk işlemiyle elde edilir.

117

Peçeleme sözleşmesi ile vergisel saikli muvazaa arasında farklar

vardır. Muvazaada gerçek sözleşme gizlenmiştir ve görünürdeki söz-

leşme üçüncü kişilere karşı geçerli kılınmak istenir. Peçeleme sözleş-

mesinde ise, yapılan sözleşme özel hukuk için geçerlidir, vergi hukuku

için geçersizdir. Peçeleme sözleşmelerinde taraflar, peçeli sözleşmenin

sadece şeklini değil, muhtevasını dahi yerine getirebilirler. Ancak ver-

gi hukuku, vergiyi azaltmaya yönelmişse peçeleme sözleşmesini tanı-

maz.

118

Görünüşteki işlem yerine gerçek işlemin vergilemede esas tu-

tulduğu muvazaada gerçek durum tespit edilerek nitelendirilir. Oysa

peçelemede bunlara ek olarak somut maddi olay yerine vergilemede

esas tutulacak varsayımsal olayın da tespit edilmesi gerekir.

119

Peçelemede, yapılan işlem taraflarca görünüşteki şekliyle isten-

miştir, nispi muvazaadakinin aksine görünürdeki ve gizli olmak üze-

re iki ayrı işlemden bahsedilemez. Peçelemede özel hukuk bakımın-

dan geçerli, ancak vergi normunu dolanmak için seçilen bir hukuki

yapı vardır. Oysa nispi muvazaada asıl ekonomik sonuçları istenilen

işlem, tarafların görünürdeki işlemin altında gizledikleri gizli işlem-

dir. Vergi kanunlarının doğrudan doğruya vergilendirdiği işlem, işte

bu gizli işlemdir.

120

Peçelemeyle vergisel saikli muvazaa arasındaki farkları şu şekilde

sıralamak mümkündür:

121

117

Akkaya, a.g.e., s. 105.

118

Şanver, a.g.e., s. 124.

119

Akkaya, a.g.e., s. 103.

120

Kaneti, a.g.e., s. 53.

121

Akkaya, a.g.e., s. 103-104.