119

TBB Dergisi 2015 (119)

Serkan AĞAR

177

• Peçelemede tarafların yapmak istedikleri ve yaptıkları işlemler ay-

nıdır. Nispi muvazaa niteliğindeki vergisel saikli muvazaada ise,

tarafların yaptıkları (görünürdeki işlem) ile yapmak istedikleri iş-

lem (gerçek işlem) farklıdır.

• Peçelemede özel hukuk bakımından geçerli bir işlem vardır. Nispi

muvazaa niteliğindeki vergisel saikli muvazaada ise görünürdeki

işlem geçersiz, geçerlilik şartlarına uygun yapılmışsa gerçek işlem

geçerlidir.

Kanundan kaçınma ile vergisel saikli muvazaa arasındaki sınırı be-

lirlemek kolaydır. Zira kanundan kaçınmada hukuk düzeni tarafından

yasaklanan bir sonuca ulaşmak için yasaklanmamış başka yollar amaç-

ları dışında kullanılır, muvazaada ise üçüncü kişilerin hak ve borçlarını

etkileme amaçlı, ancak yasaklanmamış işlemler yapılır.

122

Oysa peçe-

leme ile vergisel saikli muvazaa arasında sınır çizmek bu kadar kolay

değildir. Zira peçeleme ve muvazaalı işlem taraf iradelerini de kapsa-

yacak şekilde tümüyle kavranamadığı gibi özel hukukun düzenleme

imkânlarının ne zaman kullanıldığı konusu da açık değildir. Bu bakım-

dan kanundan kaçınma ve muvazaa ayrımında kullanılan ölçüt, peçe-

lemede ve vergisel saikli muvazaada aldatılmak istenen üçüncü kişinin

vergi idaresi olması sebebiyle vergi hukukunda yetersiz kalır.

123

Kanundan kaçınmanın vergi hukukuna yansıması olan peçele-

me ile vergisel saikli muvazaa arasında tam bir ayrım yapılması güç-

tür. Bu tür bir ayrımda kesin bir ölçüt tespit edilmesinin uygulamada

birbirinden farklı şekillerde gerçekleştirilebilecek işlemler karşısında

geçerliliğini yitirmesi ihtimali çok yüksektir. Bu itibarla peçeleme ile

vergisel saikli muvazaa arasındaki kuramsal belirsizlik

124

peçeleme-

nin kavram ve kapsamının bir kanun hükmünde belirlenmesi suretiy-

le ortadan kaldırılmalıdır.

125

Transfer fiyatlandırmasının neden “muvazaa” olmayıp, bir “pe-

çeleme” olduğu aşağıdaki açıklamalarla şu şekilde somutlaştırılabi-

122

Topçuoğlu, a.g.e., s. 207.

123

Akkaya, a.g.e., s. 104-105.

124

Peçeleme ile vergisel saikli muvazaa arasında vergisel sonuçları bakımından bir

farklılık yoktur. Zira kuramsal ayrıma bir önem atfetmeyen vergi idaresi uygula-

mada gizlenen iktisadi gerçekliği vergilendirir.

125

Akman, a.g.m., s. 37-38.