119

Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği

180

c. İnançlı İşlem ve Peçeleme

İnançlı işlem, inananın bir borca teminat teşkil etmek veya ida-

re olunmak üzere malvarlığına dâhil bir şey veya hakkı aynı amacı

güden hukuki işlemlerden daha güçlü bir hukuki durum yaratmak

amacıyla inanılana kazandıran, sonra da yeniden devretme yükümlü-

lüğünü içeren işlemdir.

131

İnançlı işlemle inanan, inanılana mülkiyeti

veya alacak hakkını belirli bir tarz ve amaçla kullanmak ve sonra da

bu amaç gerçekleşince iade etmek üzere devreder.

132

İnançlı işlemin iki unsuru vardır. Bunlar, temel işlem niteliğindeki

inanç anlaşması ve devir işlemidir. İnanç anlaşması, inananla inanılan

arasında yapılan, onların hak ve borçlarını belirleyen, inançlı işlemin

sona erme sebeplerini ve devredilen hakkın inanılan tarafından kul-

lanılma, idare edilme, inanana iadesi şartlarını içeren borçlandırıcı bir

işlemdir.

133

İnanç işleminin muvazaadan temel farkı inanç anlaşması-

nın inançlı devrin kendine özgü hukuki sebebini oluşturmasıdır.

Alacağın devriyle taşınmazların devrine ilişkin inançlı işlemlerde

hukuki sebebi oluşturan inanç anlaşması şekle tâbidir. Taşınmazlara

ilişkin inançlı işlemlerde inanç anlaşmasının tapuda resmi şekilde ya-

pılması gerekir. İnançlı işlemlerin ispatında yazılı delil esastır.

İnançlı işlemle muvazaalı işlemin her ikisinde de taraflar, dışa

karşı bir görünüş yaratmak konusunda anlaşmıştır. Her iki işlemde

kazanan, devredilen şey üzerinde fiili bir iktidara sahiptir. Taraflar

arasındaki iç ilişkide de, inançlı işlemde inanç anlaşmasıyla, muvaza-

ada muvazaa anlaşmasıyla kurulan bir ilişki vardır.

134

Taraflar inançlı

işlemde devri ciddi olarak istedikleri halde muvazaada bunu istemez.

Taraflar, inançlı devir işlemiyle inanılana devredilen hak üzerinde

inanılanın tam bir mülkiyet veya alacak hakkı kazanmasını kesin ve

ciddi olarak ister. İnanç anlaşmasından doğan sınırlamalar sadece

borçlandırıcı niteliktedir. İnançlı işlemler sadece tasarruf işlemlerinde

131

Eren, a.g.e., s. 339; Oğuzman, Öz, a.g.e., s. 108; Ergun Özsunay, İnançlı Muamele-

ler, İstanbul, 1968, s. 1.

132

Esener, a.g.e., s. 113; Feyzi Necmeddin Feyzioğlu, Borçlar Hukuku, C. I, Genel Hü-

kümler, 2. Bası, İstanbul, 1976, s. 212; Oğuzman, Öz, a.g.e., s. 108; Tekinay, Akman,

Burcuoğlu, Altop, a.g.e., s. 415; Tunçomağ, a.g.e., C. I, s. 319.

133

Eren, a.g.e., C. 1, s. 340; Tunçomağ, a.g.e., C. I, s. 320.

134

Esener, a.g.e., s. 112-113; Özsunay, a.g.e., s. 22; Tunçomağ, a.g.e., C. I, s. 321.