189 / 617
Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği
188
alınmıştır.
159
Emsallere uygunluk ilkesinin genel tanımı, OECD Ver-
gi Anlaşması Modeli’nin “Bağlı Kuruluşlar (Associated Enterprises)”
başlıklı 9/1 maddesinde yer almaktadır. Bu madde şu şekildedir:
160
“
1. a) Bir âkit devlet kurulu
şu, diğer bir âkit dev
let kurulu
şu
nun idare,
denetim veya sermayesine doğrudan ya da dolaylı olarak katıldı
ğın
da veya
b) Bir âkit devlet kurulu
şu
nun ve di
ğer âkit dev
let kurulu
şu
nun idare,
denetim veya sermayesine aynı ki
şi
ler doğrudan ya da dolaylı olarak katıldı-
ğın
da
ve her iki halde iki bağlı kuruluş arasında ticari veya mali ilişkilerle ilgili
olarak oluşturulan şartlar, ba
ğım
sız kuruluşlar arasında olu
şan
dan farklı ise
kârlılık anılan bağlı kuruluşlardan birinde birikebilir ve bundan dolayı olması
gereken kâr, ilgili oldu
ğu ku
rulu
şun kazan
cına eklenerek vergilendirilebilir
.”
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımının tespit
edilmesi bakımından emsal bedel veya fiyatın ortaya konması önem
arz eder. Zira transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtı-
mı; bir kurumun ortaklarına, yabancılara sağlayacağı en iyi şartlardan
daha iyisini sağlayabileceği noktada değil, yabancılara tanıyabileceği
en gayrimüsait imkânlardan daha iyisini temin ettiği noktada başlar.
161
Emsallere uygunluk ilkesi, “
ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet
alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişki-
nin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olması
”nı ifa-
de eder. 5520 sayılı KVK’nın 13/1 maddesi çerçevesinde kurumlar, iliş-
kili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri
bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bu-
lunursa kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluy-
la örtülü olarak dağıtılmış sayılmaktadır. Alım, satım, imalat ve inşaat
işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve
verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her
hâl ve şartta mal veya hizmet alım veya satımı olarak değerlendirilir.
Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında
159
OECD, Transfer Pricing Guidelines, G-I
160
OECD, Model Tax Convention, M-21.
161
Emsal tespitiyle ilgili olarak Gerhard Heuer’den akt. M. Koyuncu, Örtülü Ser-
maye, Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Uluslararası Transfer Fiyatlandırması, Ankara,
2005, s. 165.