119

Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği

192

emsal fiyat veya bedel bu satışların miktar ve tutarlarına göre mükellef

tarafından çıkarılacak olan ortalama satış fiyatına göre hesaplanır. Bu

esasın uygulanması için aylık satış miktarının emsal bedeli tayin olu-

nacak her bir malın miktarına nazaran %25’ten az olmaması şarttır.

Doğrudan transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımıyla

ilgili olmayan bu %25 oranının kanun koyucunun kabul ettiği makul

oran olarak dikkate alınması mümkündür. Bir başka anlatımla, kuru-

mun ilişkili gerçek kişi veya kurumlarla yaptığı işlem hacmi 100 birim

ise, ilişkisiz gerçek kişi veya kurumlarla aynı nitelikteki işlemlerinin

hacminin en az 25 birim olması, bu işlemlerin iç emsal olarak kullanıl-

ması için yeterli sayılabilir.

5520 sayılı KVK’nın 13. maddesinde belirtilen mal hareketi ve hiz-

met ifalarıyla kiralama, ödünç para verme ve ücret ödemesinde trans-

fer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımının tespit edilirken

işletme içi ölçütler veri teşkil eder. Kurumun madde metninde sayılan

transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı yapılabilecek

gerçek kişi veya kurumlarla ilişkili olmayan üçüncü kişiler arasında

uyguladığı fiyatların karşılaştırması yapılabilir. Emsal alınacak ölçüt

ilişkili olmayan üçüncü kişilerle yapılan iş ve işlemlerdir.

Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı yapılabi-

lecek gerçek kişi veya kurumlara emsallere uygunluk ilkesine aykırı

olarak farklı fiyat uygulanması halinde “

emsal

”, ilişkili olmayan üçün-

cü kişilere uygulanan fiyat veya bedeldir. Ancak sektörel olarak iç em-

sal uygulaması mümkün olmayabilir. Örneğin; baraj inşaatıyla uğra-

şan bir firma, hem nadiren faaliyette bulunması, hem de inşaat niteliği

olarak farklı işler yapması sebebiyle iç emsalleri kullanamaz. Ancak

benzer konumda pek çok taşınmazını kiraya veren bir kurum için em-

sal tespiti iç emsaller bakımından daha kolay olur. Bu çerçevede aynı

türden işlemlerin birden çok yapıldığı, bu işlemlerin transfer fiyatlan-

dırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı yapılabilecek kişiler ve ilişkili

olmayan kişilerle birlikte gerçekleştirildiği kurumlar bakımından iç

emsaller kullanılabilir.

172

Kurum tarafından yapılan aynı nitelikteki iş-

lemler ve bu işlemlere uygulanan bedel ve fiyatlar birbirleri bakımın-

dan emsal teşkil eder. Bu emsaller iç emsal olarak nitelenmekte olup,

172

D. Erdem, Örtülü Kazanç Dağıtımında Emsal Uygulaması,

Vergi Sorunları Dergisi

S. 95, Ağustos, 1996, s. 24.