119

TBB Dergisi 2015 (119)

Serkan AĞAR

193

transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımının tespitinde

dikkate alınması gereken ilk emsal, iç emsaldir.

173

Bir şirket, kardeş şirketten ve aynı zamanda bağlı bulunmadığı

başka bağımsız bir şirketten aynı malı almakta ise, transfer fiyatının

belirlenmesinde yabancı şirketten alınan mallardaki brüt kâr dikkate

alınmalıdır. Bir şirket bağlı olduğu şirkete aynı şartlar altında üçüncü

kişilere ödemeyeceği bir fiyatı öderse bu durumda transfer fiyatlandır-

ması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı karşısında bulunulur. Bu menfaat

aktarımı şirketin kârını azaltamaz. Bu sebeple hali hazırda anlaşmaya

varılmış fiyatla iç emsal arasındaki farkın bilançodaki kâra eklenmesi

gerekir.

174

Konuyla ilgili olarak vergi yargısının görüşü de, iç emsalle-

rin dikkate alınması şeklindedir. Teşhir ve tanıtım hizmetleriyle ilgili

emsal karşılaştırması sırasında ölçü alınacak fiyatların iç emsallerden

seçilmesi esastır. İç emsallerin kabul edilmemesi durumunda kurum

dışından emsal araştırmasına gidilmesi ve emsallerin iyi seçilmiş ol-

ması önem taşır.

175

Emsal alınacak fiyat veya bedelin bizatihi kendi-

sinin transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı netice-

sinde ortaya çıkmamış olması gerekir. Özellikle grup şirketlerinde bu

durum iç emsal tespitini güçleştirir.

İç emsal kavramıyla murat edilen, kurumun aynı işlem için ka-

nunda sayılan kişiler dışındaki kişilerle yaptığı işlemlerdeki fiyat veya

bedeldir. Bir başka anlatımla, burada, emsal fiyat veya bedel, ilişkili

olmayan üçüncü kişilere uygulanan fiyat veya bedeldir.

b. Dış Emsal

İç emsale ulaşılamıyorsa, diğer kurumların ilişkili olmadığı ger-

çek kişi veya kurumlarla yaptığı benzer işlemler emsal olarak dikkate

alınır. İncelenen işlemlerle bu işlemler tümüyle benzer değilse, fiyat

veya bedel üzerinde farklılık yaratan unsurların etkisini telafi etmek

için gerekli işlem düzeltiminin yapılması gerekir. Burada da iç emsal-

de olduğu gibi emsal alınacak işlem hacminin incelenen işlemin mik-

tarına göre makul olup olmadığı hususu önem arz eder. Ancak başka

bir emsal yok ise, zorunlu olarak miktarın fiyat veya bedel üzerindeki

173

H. Yalçın, Örtülü Kazanç Dağıtımı, Vergi Dünyası, 1991, S. 124, s. 46.

174

BFH, 06/04/2005, I R 22/04,

15/04/2009.

175

Dan. VDDGK, 17/01/1997, E. 1995/415, K. 1997/6.