119

TBB Dergisi 2015 (119)

Dilek KARADEMİR

263

gerekçeleriyle hâkimin hukuki sorumluluğu davasının kabulü yönün-

de karar vermiştir.

Son olarak, uygulamada, hâkimlerin sorumluluğu açısından yal-

nızca karar ve hüküm kapsamında kalınmayarak hâkimlerin tüm

yargılama faaliyetlerinin hukuki sorumluluk çerçevesinde değerlen-

dirildiği görülmektedir.

Kanımca, yargılama sırasında bir tarafın

kayırılması ya da bir tarafa düşmanca hislerle davranılması HMK

m.46/1-a kapsamında değerlendirilmemelidir. Çünkü artık burada

hâkimin yargılama faaliyeti sırasında yargılama faaliyeti dışında dav-

ranışları söz konusudur. Bu davranışlar ile duruşma sırasında hâkimin

tarafa hakaret etmesi arasında bir fark yoktur. Bu nedenle bu gibi du-

rumlarda, aşağıda açıklandığı üzere, hâkimin şahsi kusurundan kay-

naklan genel hükümlere dayalı sorumluluğuna gidilmelidir.

b. Sağlanan veya vaat edilen bir menfaat sebebiyle kanuna aykırı bir hü-

küm veya karar verilmiş olması (HMK m.46/1-b)

Hâkim, kendisine sağlanan veya sağlanması vaat edilen bir menfa-

at karşılığında “kanuna aykırı” bir hüküm veya karar verirse, hâkimin

davranışı nedeniyle Devlet’e tazminat davası açılabilir. Bu sebep bir

anlamda HMK m.46/1-a’nın özel bir halidir.

HMK m.46/1-a’dan farklı

olarak burada hâkime sağlanan veya vaat edilen bir menfaat olmalı ve

hâkimin kastı bu menfaate yönelmelidir.

Buradaki menfaat maddi (para, taşınır, taşınmaz mal) olabileceği

gibi maddi olmayan bir şey de olabilir. Menfaatin türü ve değeri, bu

hükmün uygulanması açısından bir fark yaratmaz.

Hâkime menfaat sağlanması, şartların varlığı halinde, aynı za-

manda TCK kapsamında bir suç oluşturur. Ancak, suçun unsurlarının

bulunması, hâkimin hukuki sorumluluğu için bir ön şart değildir.

Hükümde “kanuna aykırılık”tan söz edilmekle birlikte, Yılmaz,

HGK, 24.10.2001, 4-1016/757 (Ejder Yılmaz, age., s.475).

Örneğin HGK’nın 6.7.2005 tarihli ve 4-342/433 sayılı kararında hâkimlerin ka-

rar ve hüküm dışındaki diğer kabul ve yorumları da davacının iddiası üzerine

hâkimlerin hukuki sorumluluğu bakımından incelenmiştir.(Ejder Yılmaz, age.,

s.477).

Ejder Yılmaz, age., s.477.

Ahmet M. Kılıçoğlu, agm., s.246.

Ejder Yılmaz, age., s.477; Hakimin terfi ettirilmesi, aleyhine bir takibin önlenmesi

örnektir (bkz. Emcet Belgesay, agm., s.263).