119

Son Anayasa Değişiklikleri Işığında Finlandiya Hükümet Sistemi

B. Yürütme Organı

1. Devlet Başkanı

a. Seçimi ve Göreve Başlaması

Finlandiya Anayasası’nın “Devlet başkanının seçimi” başlıklı 54.

maddesi uyarınca doğma büyüme Finlandiya vatandaşı olması ge-

reken ve seçimlerde geçerli oyların yarısından fazlasını alan aday 6

yıllığına devlet başkanı seçilir. Eğer seçimde hiçbir aday oyların yarı-

sından fazlasını alamazsa ilk oylamada en fazla oyu alan iki adayın

katılacağı yeni bir seçim yapılır. Bu oylamada da en fazla oyu alan

aday devlet başkanı seçilmiş olur. Eğer devlet başkanı olmak için tek

bir kimse aday olursa herhangi bir seçim yapılmaksızın o kimse dev-

let başkanı seçilmiş olur. Devlet başkanı seçimi için aday göstermek

bakımından, en son genel seçimlerde milletvekili çıkaran tüm partiler

aday gösterebilir. Aynı zamanda oy verme hakkına sahip 20.000 kişi

bir araya gelerek de bir aday gösterebilir. (m. 54).

Devlet başkanının görevi, seçimini takip eden ayın ilk günü baş-

lar.

Yeni seçilecek devlet başkanının görevine başlaması ile de sona

erer. Yeniden seçilebilmek bakımından, bir kimse üst üste ancak 2 defa

devlet başkanı seçilebilir. Devlet başkanının ölmesi ya da hükümetin

devlet başkanının görevine kalıcı bir şekilde devam edemeyeceğini

açıklaması halinde yeni devlet başkanının seçimi mümkün olan en

kısa zamanda yapılır (m. 54-55). 59. madde uyarınca devlet başkanı-

nın görevlerini yerine getirmesini engelleyecek bir durum meydana

gelirse görevleri başbakan tarafından yerine getirilir. Başbakanın dev-

let başkanına vekalet edemeyecek durumda olması halinde ise devlet

başkanına vekalet etme görevi başbakan vekili konumunda olan ba-

kan tarafından yerine getirilir.

Anayasa gereğince devlet başkanının göreve başlar başlamaz parlamento önünde

“Finlandiya halkı tarafından devlet başkanı seçilmiş biri olarak, devlet başkanlı-

ğının gerektirdiği görevleri yerine getirirken Anayasayı ve Cumhuriyet kanunla-

rını içtenlikle ve özenle gözeteceğime, Finlandiya halkının refahını arttırmak için

elimden gelenin en iyisini yapacağıma söz veririm.” şeklinde yemin etmesi gerek-

mektedir (m. 56).