119

TBB Dergisi 2015 (119)

Volkan ASLAN

lini atamak (m. 69),

• bazı yargıçları ve başsavcıyı atamak (m. 102, 104),

• Devlet Başkanlığı Ofisi müsteşarını ve yurtdışındaki Finlandiya

diplomatik misyonlarının başlarını atamak (m.126/2),

• savunma kuvvetlerinin subaylarını atamak (m. 128/2) devlet baş-

kanının atama ve görevden alma ile ilgili yetkileri arasındadır.

Yeni Anayasada başbakanı seçmek yetkisinin kaldırılması ve ba-

kanların atanmasında yalnızca sembolik yetki sahibi olmasını sağ-

layan hükümlerle devlet başkanının hükümet üzerindeki etkisinin

oldukça azaldığı söylenebilir.

Eski Anayasa uyarınca devlet başkan-

ları başbakanları belirlemek açısından oldukça özgür hareket edebil-

melerine rağmen yeni Anayasa ile birlikte başbakanın devlet başkanı

tarafından atanması usulü tamamen biçimsel niteliğe bürünmüştür.

Devlet Başkanı’nın idareyle olan bağları da zayıflamıştır diyebiliriz.

Nitekim kamu görevlilerinin atanması hususunda Başkan’ın yetkileri

yalnızca üst düzey bazı görevlilere indirgenmiştir.

iv. Diğer Yetkileri

Finlandiya Anayasası’nın

105. maddesi uyarınca devlet başkanı,

bireysel davalarla ilgili olarak, Yüksek Mahkeme’nin görüşünü aldık-

tan sonra bir kimsenin almış olduğu cezayı ya da diğer bir yaptırımı

kısmen ya da tamamen affedebilir.

128. madde uyarınca devlet baş-

kanı savunma kuvvetlerinin başkomutanıdır. Acil durumlarda hükü-

metin teklifi üzerine devlet başkanı bu görevini başka bir Finlandiya

lerinin hukukiliğinin denetimi” başlıklı 112. maddeye göre devlet başkanı, hükü-

met ya da bir bakanın verdiği karar ya da uyguladığı işlemin hukuka uygunluğu

konusunda hukuk şansölyesi kuşkulanırsa, söz konusu karar ya da işlem hakkın-

da gerekçeli olarak yorumda bulunabilir. Yorumun görmezden gelinmesi halinde

Şansölye, yorumunu Bakanlar Kurulu toplandığında tutulan zabıtlara geçirir ve

gerekmesi halinde diğer önlemleri de alır. Ombudsman da benzer şekilde yorum-

lama ve önlem alma hakkına sahiptir.

Nousiainen, “The Finnish System of Government: From a Mixed Constitution to

Parliamentarism”, s. 11; Ayrıca bkz: Telli, “Finlandiya’nın 1999 Anayasasıyla Ön-

görülen Hükümet Modeli”, s. 246-247.

Paloheimo, “The Rising Power of the Prime Minister in Finland”, s. 229.

Nousiainen, “The Finnish System of Government: From a Mixed Constitution to

Parliamentarism”, s. 11.

Genel af ise ancak kanunla ilan edilebilir.