119

Son Anayasa Değişiklikleri Işığında Finlandiya Hükümet Sistemi

vatandaşına bırakabilir.

129. maddeye göre de devlet başkanı, hükü-

metin teklifi üzerine savunma kuvvetlerinin seferber edilmesine ka-

rar verebilir.

c. Sorumluluğu

Finlandiya Anayasası’nın “Devlet Başkanı’nın cezai sorumluluğu”

başlıklı 113. maddesine göre hukuk şansölyesi, ombudsman ya da hü-

kümetin devlet başkanının vatana ihanet ettiğini veya insanlığa kar-

şı suç işlediğini düşünmesi halinde durum parlamentoya iletilir. Bu

durumda parlamentonun 3/4’ünün suçlaması halinde başsavcı devlet

başkanı aleyhine Yüksek Mahkeme’de dava açar ve süreç tamamla-

nana kadar devlet başkanı görevini yerine getiremez. Maddenin son

cümlesine göre devlet başkanı’nın vatana ihanet ve insanlığa karşı suç

haricinde, görevi nedeniyle gerçekleştirdiği işlemlerden dolayı bir so-

rumluluğu bulunmamaktadır.

2. Başbakan ve Bakanlar Kurulu

a. Bakanlar Kurulu’nun Oluşumu

Finlandiya Anayasası’nın 61. maddesi uyarınca başbakan parla-

mento tarafından seçilir ve sonrasında devlet başkanı tarafından ata-

nır. Bakanlar

da başbakanın teklifi üzerine devlet başkanı tarafından

atanır. Buraya kadar her şey olağan gözükmekle birlikte başbakanın

kim olacağının belirlenmesine yönelik düzenleme dikkatleri çekmek-

tedir. Zira aynı madde uyarınca başbakanın seçiminden önce parla-

mentoda yer alan parti grupları hükümetin oluşumu ve siyasi progra-

mı üzerinde müzakerelerde bulunur. Devlet başkanı, Meclis başkanı

ile parlamentodaki grupları dinledikten sonra müzakerelerden çıkan

sonuca dayanarak başbakan adayını meclise bildirir. Aday, parlamen-

toda yapılan açık oylamada oyların yarısından fazlasını alması halin-

de başbakan seçilmiş olur. Adayın gereken çoğunlukta oy alamaması

halinde aynı usule uyularak başka bir aday belirlenir. Bu adayın da

2011’de yapılan değişiklikle birlikte maddeye “acil durumlarda” ifadesi eklenmiş-

tir.

60. madde uyarınca Hükümet başbakan ve yeterli sayıda bakandan meydana ge-

lir. Bakanların dürüst ve ehil oldukları bilinen Finlandiya vatandaşları olması ge-

rekmektedir.