119

TBB Dergisi 2015 (119)

Volkan ASLAN

oyların yarısından fazlasını alamaması halinde parlamentoda yeniden

açık oylama yapılır ve bu oylamada oyların çoğunluğunu alan aday

başbakan seçilmiş olur. Başbakanın seçimi konusunda devlet başka-

nı parlamentonun kendi içerisinde yapacağı müzakerelerle bağlı olup

hükümetin oluşması bakımından devlet başkanının aktif katılımı yal-

nızca parlamento müzakerelerinin çıkmaza girmesi halinde müm-

kündür.

Bu bağlamda, devlet başkanının başbakanın seçimi konu-

sundaki etkisi siyasi şartlara bağlı ise de başkanın müdahale imkanı

bulunmaktadır ve bu devlet başkanının en önemli yetkilerindendir.

Ancak tekrar edelim ki hükümetin oluşumunda devlet başkanı yalnız-

ca parlamentonun uzlaşamaması halinde önemli bir rol üstlenebilir

ve bu durumun gerçekleşmesi de uygulamada pek mümkün gözük-

memektedir.

Bunun dışında hükümetin oluşması bakımından devlet

başkanının herhangi bir etkisi kalmamıştır denebilir.

Anayasanın 68. maddesi uyarınca göre hükümet gerekli sayıda ba-

kanlığa sahiptir. Her bakanlık kendi alanı çerçevesinde, hükümet ta-

rafından kararlaştırılacak konuları hazırlamaktan ve idarenin düzgün

bir şekilde işlemesinden sorumludur. Bakanlar ayrıca dışarıdan atan-

mış olsalar (milletvekili olmasalar) bile genel kuruldaki tartışmalara

Nousiainen, “The Finnish System of Government: From a Mixed Constitution

to Parliamentarism”, s. 10; Saraviita, “Semi-presidential aspects in the year 2000

Constitution of Finland”, s. 16; Gözler’e göre de “… parlâmentoda bir parti tek

başına çoğunluğa sahip değilse veya belli partiler arasında koalisyon konusunda

belirgin uzlaşmalar yoksa, devlet başkanının başbakanı atama yetkisi sembolik ol-

maktan çıkar; devlet başkanı, böyle bir ortamda ülkeyi yönetecek siyasî iktidarın

belirlenmesinde inisiyatif almış olur.”, Kemal Gözler, Devlet Başkanları, Bir Kar-

şılaştırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi, Bursa, Ekin, 2001, s. 170; Uzlaşma olma-

ması halinde başkanın sembolik yetkisini aşarak inisiyatif kullanmasının anayasal

olmadığı ve anayasada bu durumun düzenlenmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

Bkz: Telli, “Finlandiya’nın 1999 Anayasasıyla Öngörülen Hükümet Modeli”, s.

247-248.

Nousiainen, “The Finnish System of Government: From a Mixed Constitution to

Parliamentarism”, s. 10

Seppo Tiitinen, “Constitutional Reform in Finland”, 1998, (Çevrimiçi) http://

fo/Resources/Data/Documents/NJTCYJXYUTISQLTGGTU-

UWLCDXVEPCE.pdf, 16 Kasım 2014, s. 110.

Saraviita, “Semi-presidential aspects in the year 2000 Constitution of Finland”, s.

18, dn. 23.

Tiitinen, “Constitutional Reform in Finland”, s. 110; Nousiainen hükümetin olu-

şumuyla ilgili olarak devlet başkanını ‘ikincil bir aktör’ olarak nitelendirmektedir.

Bkz: Nousiainen, “From Semi-presidentialism to Parliamentary Government: Po-

litical and Constitutional Developments in Finland”, s. 106.