119

Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon Kaynakları ve Uluslararası Hukuka Göre Bölgedeki Kıta Sahanlığı ...

526

6. maddesine ithal edilmiştir. ‘İlgili’ veya ‘özel’ durumların anlamına

ilişkin farklı yaklaşımlar

olsa da, mahkeme kararları bu iki kelimeye

de aynı anlamı yüklemekte; çünkü ikisi de ‘hakkaniyete uygun çözü-

me’ ulaşılması amacıyla kullanılmaktadır.

‘İlgili’ veya ‘özel’ durumlara öteden beri iki farklı fonksiyon atfe-

dilmiştir. Sınırlandırma sürecinin açık bir şekilde yürütebilmesi için

bu iki fonksiyon arasındaki farkı belirlemek gerekir. ‘İlgili durumlara’

atfedilen ilk fonksiyon, sınırlandırmada kullanılan ‘eşit uzaklık’ me-

todunun uygulanmasını

kolaylaştırmaktır.

Bu fonksiyon 1958 Cenevre

Kıta Sahanlığı Sözleşmesi’nin 6. maddesinde, ‘anlaşma sağlanama-

mışsa ve başka bir sınırın varlığını gerektirecek ‘özel durumun’ var-

lığı söz konusu değilse, sınırlandırma ‘ortay hat’ ile belirlenir’ şeklin-

de belirtilmiştir. Bu fonksiyon ayrıca bazı yargı kararlarında da, 1969

Kuzey Denizi Davası

, İngiltere - Fransa Davası

ve Malta-Libya Da-

vası

gibi, teyit edilmiştir. ‘İlgili durumların’ kullanılmasına ilişkin

ikinci fonksiyon, birincinin tersine, hakkaniyetli bir sınırlandırmada,

kullanılan metodun modifiye edilmesinden ziyade, hangi metodun

kullanılması gerektiğine karar vermede ‘özel’ veya ‘ilgili durumların’

kullanılmasıdır.

Bu fonksiyon bazı yargı kararlarında da, 1969 Kuzey

“Özel durumlar” genelde dar anlamda kullanılmıştır: Örneğin, 6. maddenin met-

nini hazırlayan Uluslararası Hukuk Komisyonu “özel durum” olarak sahilin sıra-

dışı yapısı, adaların varlığı ve kanalları göstermiştir. Diğer taraftan, “ilgili duru-

mu” daha geniş tanımlamıştır: UAD, Kuzey Denizi Davasında hakkaniyete uy-

gun sınırlandırmayı etkileyecek ilgili durumlar için bir sınırlandırma olmadığını

belirtmiştir. Churchill ve Lowe, op. cit., s. 187-188. “İlgili” veya “özel”’ durumlar

iki farklı fonksiyonu yerine getirecek şekilde görülmüşlerdir. Terminolojik açık-

lık bakımından belirtilebilir ki, “özel durumların” sınırlandırma metodu olarak

kullanılan “eşit uzaklığın” uygulanmasını kolaylaştırdığı, “ilgili durumların” ise,

birincinin tersine, “hakkaniyete uygun bir sınırlandırmaya” ulaşmayı sağladığı

için tercih edildiği iddia edilmektedir. Evans, op. cit., s. 78-83.

Churchill ve Lowe, op. cit., s. 188.

Evans, op. cit., s. 79.

Mahkeme, md. 6’da zikredilen “özel durumların” fonksiyonunu “eşit uzaklık”

metodunun uygulanmasından doğan eşitsizliğin düzeltilmesi olarak anlamakta-

dır. I.C.J. Report 1969, op. cit., par. 55.

Mahkeme Kanal Adaları bölgesi ile ilgili şunları belirtti: “…Fransız kıyılarına ya-

kın Kanal Adaları, prima facie, ‘ortay hattan’ farklı bir sınırlandırmayı haklı çı-

kartacak ‘özel durum’ oluşturmaktadır. Anglo-French Case, s. 93, par. 196.

Mahkeme ‘hakkaniyetli bir sonuca ulaşmak için ilgili durumların sınırı kuzeye

doğru kaydırmak gerektiğini gösterdiğini’ belirtmiştir.’ I.C.J. Reports 1985, op.

cit., par. 73.

Evans, op. cit., s. 80.