119

532 / 617

TBB Dergisi 2015 (119) Sami DOĞRU 531
rihli Fransa - İspanya Anlaşması,122 1988 tarihli Birleşik Krallık - İrlan-
da Anlaşmasında değişiklik yapan 1992 Protokolü123 gibi, etkin olduğu
görülmektedir.
(4) Adalar
Deniz alanlarını sınırlandırmasında baştan beri ‘ilgili durumlar’
olarak değerlendirilen faktörlerin başında adalar gelmektedir.124 Dev-
letlerin sahil yapıları genel olarak karmaşık yapıdadır hatta ada, ada-
cık ve kayalıklar gibi sahil formasyonları ile bozulmuştur. Bu yapı sı-
nırlandırmayı çeşitli yollarla etkilemektedir.125 Fakat şu da açıktır ki,
bütün adalar ‘ilgili durum’ oluşturmazlar; sadece bir sınırlandırmaya
konu olan devletin ana kıtasına siyasi olarak bağlı olanlar ‘ilgili durum’
olarak nitelendirilirler.126 Bu bağlamda, İngiltere - Fransa Davasında
adalar, sınıra etkisinin kapsamının belirlenmesi konusunda dikkate
alınması gereken önemli bir sorun oluşturmuştur. 127
Adaların sınırlandırmadaki etkisi konusunda çeşitli faktörler
dikkate alınmaktadır. Genel olarak, adalar ve ana kıta ile adalar ara-
sındaki sınırlandırmaya ilişkin devlet uygulamalarında, adalara tam
etki veren, yarım ya da daha az etki veren ve hiç etki vermeyen örnekler
çoktur. Bazen başka faktörler de, adaların büyüklüğü, ana kıtaya uzaklı-
ğı gibi, devreye girmektedir. Bazı durumlarda ise, adanın ‘egemenlik
uyuşmazlığına’ konu olması nedeniyle hiç etki verilmediği olmuştur128 .
122 “Report Number No. 9-2”, International Maritime Boundaries, Vol. II, op., cit., s.
1723.
123 “Report Number No. 9-5(2)”, International Maritime Boundaries, Vol. III, , op.,
cit., s. 2487.
124 Adalar başlangıçtan bu yana hep eşit uzaklık bağlamında ‘özel durum’ oluştur-
muşlardır. Hiran W. Jayewardene, The Regime of Islands in International Law,
Martinus Nijhoff Publishers, Boston, 1989, s. 330.
125 Derek Bowet, “Islands, Rocks, Reefs, and Low-Tide Elevations in Maritime Boun-
dary Delimitations,” International Maritime Boundaries, Vol. I, op. cit., s. 131.
126 Evans, op. cit., s. 135.
127 Anglo-French Case, op. cit., par. 171.
128 1969 tarihli İran-Katar Anlaşması’nda, ana kıta - ana kıta arası eşit uzaklık çizgi-
sinin oluşturulmasında, statüsünün uyuşmazlık konusu olması nedeniyle Halul
Adası dikkate alınmamıştır. Bkz., “Report Number No. 7-6”, International Ma-
ritime Boundaries, Vol. II, op. cit., s. 1511. Diğer bir çözüm, 1986 tarihli Burma
(Myanmar) – Hindistan Anlaşması’nda, Norcondom Adası üzerindeki Hindistan
egemenliğinin tanınması ama sınırlandırmadaki etkisinin azaltılmasıyla hayata
geçirilmiştir. “Report Number No. 6-3”, International Maritime Boundaries, Vol.
II, op. cit., s. 1329.