119

530 / 617

TBB Dergisi 2015 (119) Sami DOĞRU 529
coğrafyasının rolü çok belirleyicidir ve iki prensip üzerine kurulur:
“… kara denize hakimdir ve bu hakimiyetini denizle buluştuğu kıyıları (sahi-
li) vasıtasıyla kurar… .”111 Bu temel ilke ilgili bütün yargı kararlarında,
Malta- Libya Davası 112, Ege Denizi Kıta Sahanlığı Davası113, Gine/Gine
Bisse Davası114 gibi, vurgulanmıştır. Sahilin yapısıyla ilgili üç ayrı fak-
tör incelenmelidir: a) Bitişik veya karşı karşıya olan kıyılar, b) İçbükey
veya dışbükey kıyılar ve c) Kıyının genel doğrultusu.
Doğu Akdeniz bu çerçevede değerlendirildiğinde, özellikle
Türkiye’nin ve KKTC’nin kıyılarının genel doğrultusu önem arz et-
mektedir. Bu kapsamda, hem Türkiye’nin hem de KKTC’nin kıyı doğ-
rultuları, bölgede hangi devletlerle sınırlandırma anlaşması yapılması
gerektiğini bize göstermektedir. Bu bağlamda, Dr. Cihat Yaycı’nın ilk
defa 2010 yılında Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde düzenlenen
‘Deniz Hukuku Sempozyumu’nda isabetle belirttiği gibi, hem Türkiye’nin
hem de KKTC’nin düşey hatlarla deniz yetki alanı belirlemesi yerine,
kıyı doğrultusuna uygun diyagonal hatlarla deniz yetki alanı belirle-
mesi daha geniş deniz alanları kazanılmasını temin edecektir.115 Bu
ölçütle Doğu Akdeniz’de düşey hatlarla yapılacak bir sınırlandırma ile
Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesi 145.000 km² olurken, kıyı doğ-
rultusuna uygun diyagonal hatlarla yapılacak sınırlandırma ile sahip
olunacak münhasır ekonomik bölge alanında küçümsenmeyecek artış
olacaktır.116
111 Weil, The Law of Maritime Delimitation- Reflections, op. cit., s. 50.
112 Kıta sahanlığı hakkı, kara kütlesinden değil, onun üzerindeki egemenlikten do-
ğar; bu kara kütlesinin denize olan kıyısı, diğer bir değişle sahili vasıtasıyla ülke-
sel egemenlik kıta sahanlığı hakkını doğurur. I.C.J. Reports 1985, op. cit., par. 49.
113 “Kıta sahanlığı hakkı, sahil devletinin hem ülkesel egemenliğinden kaynaklanan
hem de onun (ülkesel egemenliğinin) tamamlayıcısı olan bir haktır.” Aegean Sea
Continental Shelf, I.C.J. Reports, 1978, s. 36, par. 86.
114 “Bir devletin deniz üzerindeki iddia edebileceği haklar, sahilinin gerisindeki kara
ülkesinin büyüklüğü ile değil, bu kara ülkesinin aynı zamanda sınırını oluşturan
bizatihi sahilinin uzunluğu ile ilişkilidir…” Arbitration Tribunal for the Delimita-
tion of the Maritime Boundary Between Guinea and Guinea-Bissau, Award of 14
February 1985, Guinea/Guinea-Bissau Case, 25 I.L.M. 252, s. 301, par. 119. http://
pdf/20692951 (e.t.: 03 Mart 2015)
115 Cihat Yaycı, “Türkiye ile Libya Arasında Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılma-
sı”, Deniz Hukuku Sempozyumu (24-25 Mart 2011), Ed.: Sami Doğru, Çağ Üniver-
sitesi Yayınları No: 18, Adana, 2012, s. 121.
116 Yaycı, Bilge Strateji, op. cit., s. 47-50.