101 / 617
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Basın Özgürlüğüne...
100
kalesi nedeniyle hakkında “şahsi haklarının ihlal edildiği” iddiasıyla
iki ayrı tazminat davası açtığı, davaya bakan Türk mahkemelerinin de
söz konusu makalelerde “kabul edilebilir eleştiri sınırının aşıldığını”
gerekçe gösterek, kendisini davacı Başbakan Erdoğan’a toplam 10 bin
Türk Lirası ödemekle cezalandırdığı Erbil Tuşalp, Yargıtay tarafından
2008 yılında onaylanan mahkeme kararlarının Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi’ne aykırı olduğu iddiasıyla AİHM’ye başvurmuştur. Yap-
tığı değerlendirmede, başvurucunun gazeteci-yazar olduğunun altını
çizen AİHM, basının demokratik toplumdaki “vazgeçilmez işlevine”
atıfta bulunarak, basın özgürlüğünün aynı zamanda “bir derece abar-
tı ve hatta tahrik” içerdiğini hatırlatarak, Türk hükümetinin “kabul
edilebilir eleştiri sınırının aşıldığı” yönündeki tezini geri çevirmiş, söz
konusu eleştiri sınırının siyasiler için sıradan bireylere oranla “daha
geniş” olduğunu belirtmiştir.
37
Yüksek Mahkeme, başkalarının hak ve
itibarının korunması adına başvurucunun ifade özgürlüğünün kısıt-
lanmasını “demokratik toplumda gereksiz bir uygulama” olarak ta-
nımlamış, bu yorumlar ışığında AİHS’nin 10. maddesinin ihlal edil-
diğine hükmetmiş ve Türkiye’yi tazminata mahkum etmiştir.
38
Söz
konusu kararda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlü-
ğüyle ilgili 10. maddesinin “incitici, şok ve rahatsız edici” ifadeleri de
kapsadığını hatırlatan AİHM, bu durumun “çoğulculuk, hoşgörü ve
geniş fikirliliğin gerekleri olduğunu” ve bunlar olmaksızın demokra-
tik bir toplumun olamayacağını vurgulamıştır.
39
Casttells / İspanya davasında da Yüksek Mahkeme, hükümeti
eleştirmenin hoşgörülebilir sınırlarının, şahısları ve hatta siyasetçileri
eleştirmenin sınırlarından daha geniş olduğunu vurgulamaktadır.
40
37
Tuşalp/Türkiye Davası,
http://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22tusalp%20v.%20turkey%22
],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%
22],%22itemid%22:[%22001-109189%22]}, parag. 44, 45.
38
Tuşalp/ Türkiye Davası,
http://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22tusalp%20v.%20turkey%22
],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%
22],%22itemid%22:[%22001-109189%22]}, parag. 50, 51.
39
Tuşalp/Türkiye Davası,
http://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22tusalp%20v.%20turkey%22
],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%
22],%22itemid%22:[%22001-109189%22]}, parag. 48.
40
Castells/İspanya Davası,
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/Pages/search.aspx#{%22fulltext%22:[%22c