TBB Dergisi 120.Sayı

TBB Dergisi 2015 (120)

Peri URAN

kisi içinde bulunan diğer şahıslara uygulandığı gibi uygulanacağını;

ancak askerlerin askeri disiplini zayıflatmasını önlemek amacıyla ge-

tirilmiş hukuk kuralları olmaksızın, ordunun gereği gibi işleyeceğini

düşünmenin zor olduğunu belirterek 10. maddenin ihlal edilmediğine

kanaat getirmiştir.

Genel ahlakın korunması basın özgürlüğünün sınırlandırılma ne-

denlerinden bir diğeridir. Ahlak kavramının “genel ahlak” biçiminde

fomüle edilip hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasında bir ölçüt ola-

rak kullanılmasının böyle bir imkanı elinde bulunduran kanun koyu-

cuya ve bu kanunları uygulayan idareye hak ve özgürlüklere keyfi ola-

rak sınırlandırma imkanı verebileceği ileri sürülmektedir.

Bu sebeple

genel ahlakın basın özgürlüğünün sınırlandırılmasının bir nedeni

olarak görüldüğü hallerde bu kavramdan neyin anlaşıldığının somut

bir biçimde ortaya konulması gerekmektedir. İşte AİHM kararlarında

genel ahlakın korunması amacıyla basın özgürlüğüne getirilebilecek

sınırlandırmalardaki bu somutluk “müstehcenlik” kavramıyla karşı-

lanmaya çalışılmıştır. Bu konuda AİHM’nin ifade özgürlüğü ile ilgili

vermiş olduğu içtihatlar arasında oldukça önemli bir yere sahip olan

Handyside / Birleşik Krallık davası dikkat çekicidir. Söz konusu da-

vada, iki Danimarkalı yazar tarafından yazılan ve esas olarak eğitim

ve öğretim konularıyla ilgili olmakla birlikte cinsel içerikli bazı bilgi-

leri de içeren “Küçük Kırmızı Ders Kitabı” adlı kitap ahlaka aykırı ve

Engel ve Diğerleri / Hollanda Davası,

h t t p : / / h u d o c . e c h r . c o e . i n t / s i t e s / e n g / P a g e s / s e a r c h .

aspx#{%22fulltext%22:[%22engel%20and%20others%22],%22documentcol

lectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22item

id%22:[%22001-57479%22]}, parag. 54 ayrıca, Osman Doğru, İnsan Hakları Avru-

pa Mahkemesi İçtihatları, Legal Yayıncılık, İstanbul, Cilt 1, 2004, s. 137 vd.

Benzer bir biçimde, Chorherr / Avusturya davasında da ulusal bir tören sırasında

protesto amacıyla dağıttıkları el ilanları ile kalabalık bir topluluk arasında dü-

zensizlik yarattıkları gerekçesiyle gözaltına alınan bir kişinin Sözleşme’nin 10.

maddesinin ihlal edildiğine ilişkin iddiasını inceleyen Mahkeme, müdahalenin

ifade özgürüğünü değil, huzurun bozulmasını önlemeyi amaçladığını, ulusal ma-

kamların izlediği amaçla gözaltına alma şeklindeki araç arasında orantısızlık bu-

lunmadığını ve müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli olduğunu ortaya

koymuştur. Bkz. Chorherr / Avusturya Davası,

eng/Pages/search.aspx#{%22fulltext%22:[%22chorherr%20v%20austria%22],%2

2documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],

%22itemid%22:[%22001-57821%22]}, parag. 32-33.

Nihat Bulut, “Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılma Nedeni Olarak Genel Ahlak”,

AÜHFD

, Cilt IV, Sayı 1-2, 2000, s. 29.