TBB Dergisi 120.Sayı

103 / 617

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Basın Özgürlüğüne... 102
aleyhine genişlediği görülmektedir. Bu doğrultuda Avrupa Konseyi
Parlamenterler Danışma Meclisi’nin Hukuk İşleri ve İnsan Hakları
Komitesi’nin basın özgürlüğü karşısında özel hayatın korunması ko-
nusunu ele aldığı Haziran 1998 tarihli raporu44 son derece önemlidir.
Her somut olayı kendine özgü şartlar içinde değerlendiren ve belli bir
‘özel hayat’ tanımı vermekten kaçınan Yüksek Mahkeme, içtihatlarıyla
özel hayata dahil olabilecek konuları belirlemiştir.45 Mahkemeye göre,
kişinin kimliğine ilişkin bilgiler ve kayıtlar,46 cinsel hayata ilişkin dü-
zenlemeler ve davranışlar,47 kişinin beden ve ruh bütünlüğüne ilişkin
44 Söz konusu Rapor’da, bazı rehber ilkelere yer verilmiştir: 1. Özel hayatına müda-
hale edildiği için zarara uğradığını iddia eden mağdura hukuk davası açma ola-
nağı verilmelidir. 2. Editör ve gazeteciler, özel hayata müdahale eden yayınlardan
sorumlu olmalıdır; yayımlanan yanlış bilgiler için cevap ve düzeltme hakkı tanın-
malıdır. 3. Sistematik şekilde özel hayatı ihlal eden yayımlar yapan yayın grupları
için ekonomik cezalar öngörülmelidir. 4. Kişileri izleyerek, fotoğraflarını çekmek,
filme almak veya kaydetmek gibi davranışlarla onların özel hayatlarından bek-
ledikleri huzuru sürdürmelerine engel olmak veya bu şekilde zarar vermek ya-
saklanmalıdır. 5. Paparazzinin ihlal ettiği veya kayıt için görsel ve işitsel araçlar
kullanıldığı ve aksi halde elde edilmesi mümkün olmayan durumlarda doğrudan
fotoğrafçıya veya ilgili kişilere karşı mağdur tarafından özel hukuk davası açılma-
sına izin verilmeli. 6. Kişinin özel hayatına ilişkin bilgi veya fotoğraf yayımlanmak
üzere ise, mahkeme kararı ile bu bilgi veya fotoğrafların yayımlanmasına karşı
tedbir alabilme olanağı getirilmelidir. 7. Medyanın kendi bünyesinde, kişinin özel
hayatının ihlali veya düzeltmelerin yayımlanması konusunda şikayetlerin yapı-
labileceği, kurumları oluşturması özendirilmelidir. Bkz. Council of Europe, Par-
liamentary Assembly, (24e séance) Résolution 1165 (1998),
int/Mainf.asp?link 8/
FRES1165.htm
45 A. Şeref Gözübüyük & Feyyaz Gölcüklü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve
Uygulaması, Turhan Kitabevi, Ankara, 2009, s. 335.
AİHM kararlarına bakıldığında özel hayat alanının neye göre belirleneceği husu-
sunda birbiriyle bağlantılı iki ölçüt geliştirildiği ileri sürülmektedir. Buna göre,
birinci ölçüt, ilgili kişinin toplumdaki görevi/işlevi iken, ikinci ölçüt, birinci öl-
çüte uyan kişi hakkında yapılan bir haberin toplumdaki bir tartışmaya katkı sağ-
lamasıdır. Buna göre, birinci ölçüt kişinin niteliğini, ikinci ölçüt ise yayımlanan
haberin niteliğini dikkate almaktadır. Bu değerlendirme için bkz. Burak Gemal-
maz, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Önünde Prenses Caroline Paparazzilere
Karşı”, Özel Yaşam, Medya ve Ceza Hukuku (ed. Yener Ünver), Seçkin Yayıncılık,
Ankara, 2007, s. 171.
46 Gaskin/Birleşik Krallık Davası,
{%22fulltext%22:[%22g
askin%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CH
AMBER%22],%22itemid%22:[%22001-57491%22]}, parag. 37.
47 Dudgeon/Birleşik Krallık Davası,
{%22fulltext%22:[%22d
udgeon%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22C
HAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-57473%22]}, parag. 40-41.