112 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Peri URAN
111
kemenin yukarıda sözü geçen 1986/11 sayılı kararında hukuk devleti
konusunda, hukukun üstün kurallarına açıklık ilkesini vurguladıgı
yorumunun ifade hürriyeti ve onu tamamlayan ve kullanılmasını
sağlayan basın özgürlüğü ile ilgili uyusmazlıklarda esas alınması
durumunda, söz konusu hürriyetin demokratik toplumdaki islevi ile
uyumlu kararlar verilmesi saglanabilecektir.
Anayasa Mahkemesi’ne, 4756 sayılı Kanun’un 2. maddesiyle değiş-
tirilen 13.4.1994 günlü, 3984 sayılı “Radyo ve Televizyonların Kuruluşu
ve Yayınları Hakkında Kanun”un 4. maddesinin ikinci fıkrasının (b)
ve (k) bentlerinin iptali için 2002 yılında yapılan iptal başvurusunda,
dava konusu “
veya toplumda nefret duyguları oluşturan
” ve “
veya korku
salacak
” ibarelerinin, soyut ve içeriği belirgin olmayan, kişisel anlayış
ve takdire göre değişen nitelikte olduğu, bu belirsizliğin radyo ve tele-
vizyonların doğru ve yansız yayın yapmalarını yurt ve dünya gerçek-
lerinin halka duyurulmasını engelleyeceği belirtilerek, Anayasa’nın
2., 5., 13., 26., 28. ve 38. maddelerine aykırılığı ileri sürülmüştür. Ana-
yasa Mahkemesi: “
Radyo, televizyon ve veri yayınları ile büyük halk kitle-
leri istenilen dogrultuda yönlendirilebilir. Nefret duygularını olusturan veya
korku salan yayınlara imkan verilmesi halinde toplumun huzur ve düzeninin
etkilenecegi kuskusuzdur. Sürekli degisen toplumsal olaylar karsısında insan-
lar arasında nefret duygularını olusturan veya korku salan yayınların neler
oldugunun önceden yasa koyucu tarafından belirlenmesindeki güçlük göz ardı
edilemez ise de, bu kavramlara zaman içinde ögreti ve yargı kararlarıyla içerik
ve anlam kazandırıldıgı da bir gerçektir”
demistir. Mahkeme
“...yasaklanan
yayınlara izin verilmesi halinde bunların kamu düzeni ve kamu güvenligi bakı-
mından yaratabilecegi agır sonuçlar gözetildiginde, yapılan düzenlemenin de-
mokratik toplum düzeninin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı oldugu ileri
sürülemez.
” şeklindeki değerlendirmesiyle, nefret söylemi niteliginde
kabul edilen yayınlara yönelik yaptırım uygulanmasını Anayasa’nın
26. maddesine uygun bulmuştur.
70
Aynı iptal başvurusunda 4756 sayı-
lı Kanun’un 2. maddesiyle değiştirilen 3984 sayılı Kanun’un 4. madde-
sinin ikinci fıkrasının (r) bendinde yer alan ve bölünür ekran yoluyla
ana program ile ilgili bilgi veren konuları işleyen yayın yapılmasının
yasaklanmasını öngören düzenlemenin haklı bir nedene dayanmadı-
ğı, yayıncılığın temel ilkeleriyle bağdaşmadığı, (r) bendinde yer alan
70
AYM, E. 2002/100, K. 2004/109, K.T. 21.09.2004.