33 / 617
Bir Kavram Olarak İnsan Hakları ve Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması
32
larına kavuşturulması düşüncesi, farklı yöntemler izlenmekle birlik-
te hem Marxist hem de Liberal öğretide kendisine yer bulmuştur.
136
Bütün bu nedenlerle, bireyin devlete karşı korunması yanında, sosyal
haklar aracılığıyla “toplumda yaşayan herkese, insan onuruna yaraşır
bir yaşam düzeyini sağlamak” yoluyla devletin bireyi korumasına da
ihtiyaç vardır.
137
Söz konusu bu gereklilik, BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hak-
lar Sözleşmesinde
138
de, insan onuru idealinin hayata geçebilmesi için
kişisel ve siyasal hakların tek başlarına yetmeyecekleri, sosyal hak-
ların kullanılabileceği şartların yaratılması şeklinde belirtilerek daha
başlangıç kısmında özellikle vurgulanmıştır.
139
Diğer taraftanbelirtildiğiüzere, insanonuru,AnayasaHukuku’nda
bir anda yaratılmamış, düşünce tarihinde bir geçmişleri ve hukukun
tüm alanlarında geçerli olmasına
140
rağmen pozitif anayasa hukukuna
ait bir kavramdır.
141
Yer almış olduğu anayasaların kendisi bu kavramı
diğer her şeyin önüne koyar. Başka bir ifadeyle, her şeyin ön koşulu sa-
yar.
142
Ancak devletlerin anayasalarına bu şekilde bağlayıcı ve yaygın
bir değer olarak girmesi XX. yüzyılın ortalarında mümkün olmuştur.
Yaşanan iki büyük Dünya Savaşının ortaya çıkardığı yıkımdan ders
alan insanlık, temeli insan onuruna dayalı bir insan hakları düzenini,
barış ve güvenliğin sağlanmasında vazgeçilmez nitelikte görmüş ve
bunu güvence altına almak için çeşitli ulusal ve uluslararası metin-
ler hazırlamıştır. Böylece II. Dünya Savaşı’ndan sonra insan onurunun
başta Birleşmiş Milletler Andlaşması olmak üzere, çeşitli devletlerin
anayasalarınca en üst ilke olarak kabul edildiği yeni bir döneme giril-
136
Doğan, s. 55.
137
Erdoğan, Teori, s. 52.
138
http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/metin134.pdf.139
Sözleşmeye göre taraf devletler, “İnsan Haklarının insanın doğuştan sahip olduğu
insanlık onurundan türediğini kabul ederek, İnsan Hakları Evrensel Bildirisine
göre, korkudan ve yoksulluktan kurtulma özgürlüğünü kullanabilen özgür insan
idealinin, kişisel ve siyasal haklarla birlikte ekonomik, sosyal ve kültürel haklarını
da kullanabildiği şartların yaratılması halinde gerçekleştirilebileceğini kabul ede-
rek… aşağıdaki hükümlerde andlaşmışlardır.”
140
Gören, İnsan Onuru, s. 25.
141
Starck, İnsan Onuru, s. 73.
142
Lımbach, s. 66.