37 / 617
Bir Kavram Olarak İnsan Hakları ve Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması
36
içerisinde bir alt başlık ya da Uluslararası İnsan Hakları Hukuku’nun
bir parçası olarak değerlendirilmiştir.
165
Uluslararası hukukun iki ya-
kın dalını oluşturmakla birlikte, insancıl hukuk ve Uluslararası İnsan
Hakları Hukuku farklı normatif alanları düzenlemektedirler.
166
Şartlar
ne olursa olsun insanların korunması ve himaye edilmesi anlamında
aralarında önemli örtüşme, birleşme noktaları ve etkileşim bulunma-
sı kaçınılmaz olmakla birlikte ayrı tarihsel ve teorik hukuk rejimleri
olarak kalmaya devam edeceklerdir.
167
İnsancıl hukuk, savaş hukuku,
silahlı çatışma hukuku ve İnsan Hakları Hukukundan farklı fakat
bunlarla da ilişkili olan bir hukuk dalıdır
168
ve var oluş nedeni savaş ol-
gusudur.
169
Bu iki hukuk dalı arasındaki farklılık akademik düzeyde de
kendini göstermiştir. İkibinli yılların başında Birleşmiş Milletler (BM),
Cenevrede’ki merkezine bir “İnsancıl Hukuk Fakültesi” kurarak, XXI.
Yüzyılda, savaşları bütünüyle ortadan kaldırabilmek ve barış ortamı-
nı her durumda sürekli kılabilmek için, bilimsel çalışmalarla birlikte,
uluslararası örgütlerde ve alanlarda görev yapanlara insancıl hukuk
programını başlatmışlardır.
170
BM’nin kurucu üyesi olan Türkiye’de de
insancıl hukuk ile ilgili doktora ve yüksek lisans tezleri hazırlanmış
171
ve ayrıca bazı hukuk fakültelerinin müfredat programlarında insancıl
hukuk, insan haklarından ayrı bir biçimde yer almıştır.
172
Her iki hukuk dalı arasındaki en önemli farkların bir diğeri, insan-
cıl hukukun, “silahlı çatışma” hallerinde, İnsan Hakları Hukuku’nun
ise kural olarak, savaş veya barış zamanı fark etmeksizin uygulanma
yeteneğine sahip olmasıdır.
173
Dolayısıyla İnsan Hakları Hukuku’nun
165
Yamaner, s. 379.
166
Mahmut Göçer, “Uluslararası İnsan Hakları Yargı Organları ve İnsancıl Hukuk”,
KHHD,
Sy.57-58, s. 84.
167
Fatma Taşdemir, “İnsanHakları Hukukuve İnsancıl HukukAçısındanTürkiye’nin
Ayrılıkçı Terör Örgütü PKK İle Mücadelesi”,
GÜHFD
, C.XVI, Sy.1, 2012, s. 108.;
Ezeli Azarkan, “Uluslararası İnsancıl Hukuk ve Birleşmiş Milletler Askeri Operas-
yonları”,
AÜEHFD,
C.X, Sy.1-2, 2006, s. 86.; Taşdemir/Müderrisoğlu/Tülüce, s. 2.
168
Çeçen, İnsancıl Hukuk, s. 2.
169
Taşdemir/Müderrisoğlu/Tülüce, s. 2.
170
Çeçen, İnsancıl Hukuk, s.2,
171
Örnek çalışmalar için bkz. Emine Karacaoğlan, Silahlı Çatışmalarda İnsancıl Hu-
kuk, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.; Hasan
Serdar Hoş, Haklı Savaş ve İnsancıl Hukuk, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniver-
sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
172
Örneğin İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde seçmeli ders olarak okutul-
maktadır.
173
Taşdemir, s. 108.