44 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Mahmut GÖKPINAR
43
daha fazlasını yükler. Öyleyse bu sınıflandırma, olsa olsa bir genelle-
meyi işaret edebilir
213
ve insan haklarını daha iyi anlamaya yönelik bir
çabanın sonucudur.
214
Söz konusu sınıflandırmaya yöneltilen bir başka eleştiri de yeni
kuşak hakları karşılamadığıyla ilgilidir. Buna göre bu sınıflandırma,
yeni ortaya çıkan bir takım hakları açıklamakta yetersiz kalmakta-
dır. Kuşaklara göre yapılan insan hakları sınıflandırmasında üçüncü
kuşağı oluşturan ve ‘halkların hakları’ olarak bilinen hakların, klâsik
insan hakları sınıflandırmasında yeri belirsizdir. Söz konusu bu hak-
lar, birçok yönden kendinden önceki haklardan farklılık göstermekte
olup Jellinek’in sınıflandırmasında konumlarının belirlenmesi olduk-
ça zordur.
215
Bu konudaki diğer bir eleştiri, söz konusu sınıflandırma-
nın insan hakları arasında bir hiyerarşi yarattığıdır. Buna göre, insan
haklarının bir bütün olarak yönelmiş olduğu tek amaç olan insan onu-
runun korunması bakımından negatif statü hakları, pozitif statü hak-
larına göre daha önemli ve vazgeçilmez bir nitelik arz etmektedir
216
ve daha korunmaya layıktır.
217
Diğer taraftan pozitif statü hakları,
müdahaleci bir devlete yol açma riskini potansiyel olarak bünyesinde
barındırmaktadır. İnsan haklarını ihlâl etmeye aday iki varlıktan en
önemlisi devlet; diğeri ise, suçlulardır. İnsan hakları için asıl ve en bü-
yük tehlike devlettir. Bu gerçek karşısında devletin sınırlandırılması
çok önemli olup devletin müdahale alanını mutlak şekilde genişleten
pozitif haklar bu anlamda yaşamsal bir sorun teşkil etmektedir.
218
Bu
haklar devleti sınırlamayıp kendiliklerinden var olmadıkları, devletin
müdahalesini gerektirdikleri için insan hakkı olamazlar.
219
“Yarım in-
san hakkıdırlar”.
220
213
Algan, s. 39.
214
Bulut, Sosyal Haklar, s. 36; karşı görüş için bkz., Erdoğan, Demokrasi, s. 186.
215
Bu yöndeki görüşlerden biri için bkz. Algan, s. 39.
216
Uygun, Kuram, s. 35.
217
Algan, s. 40.
218
Coşkun, s. 604, 606.
219
Uygun, Kuram, s. 32.
220
Isabelle Boucobza/Tatiana Grundler/ Marc Pıchard/ Diane Roman, “ Fransız Öğ-
retisi Söylevinde Sosyal Haklar: İnkar ve Kabul Arasında”, Çev.: Hülya Dinçer-
İrem Yeşiltürk, İçinde: Anayasal Sosyal Haklar, Ed.: İbrahim Ö. Kaboğlu, Legal
Yayınevi, İstanbul 2012, s. 75. Diğer taraftan; pozitif statü hakları, negatif statü
haklarının hayata geçmesine de engel teşkil etmektedirler. Pozitif statü hakları-
nı yaşanır hale getirmek amacıyla devletin müdahalesinin gerekli ve meşru gö-
rülmesi, beraberinde zorlamayı, müdahaleyi getirecek ve sonuç olarak ta hukuk