46 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Mahmut GÖKPINAR
45
yucu haklar” olarak da anılmaktadır.
229
Böylelikle kişiler, insan olarak
varlıklarını devam ettirme, kendilerini ifade ve gerçekleştirme imkânı
elde ederler; kişiler ve gruplar arasında özgür etkileşim, iletişim ve ör-
gütlenme sağlanır; toplum içinde düşünceler serbestçe dolaşır.
230
a.2- Pozitif Statü Hakları
Pozitif statü hakları devletin olumlu müdahalesi olmaksızın ger-
çekleşemeyecek haklar olup birey bu haklarını ancak devletin fiilî
müdahalesi ve eylemlerinin katkısı ile kullanabilir.
231
Bu hakların sağ-
lanabilmesi için devletin başta sosyal kamu hizmetleri ve sosyal politi-
kalar ile bireyleri kendi haline bırakmak yerine onlarla aktif bir şekilde
ilgilenerek bir takım imkânlar ile donatacak faaliyetlerde bulunması
gerekir.
232
Başka bir ifadeyle, söz konusu bu haklar, devlete ve onun
kurumlarına belli bir biçimde davranma yükümlülüğü getiren hak ve
yetkileri ifade etmektedir.
233
Bireyin özgürlüğüne devlet olmaksızın
kavuşamadığı, tersine, özgür varlığının korunması için devletin tedbir
ve tedariklerine ihtiyaç duyduğu bir durumdur.
234
Böylelikle bireyler,
devletten olumlu bir davranış, bir hizmet, bir yardım ve katkı isteme
imkânına kavuşmaktayken
235
, devletin sosyal alanda belli ödevler ve
fonksiyonlar üstlenmesi durumu ortaya çıkmaktadır.
236
Örneğin, dev-
let, malî imkânları ölçüsünde bireylerin eğitilmesi, tedavi edilmesi,
barınacağı yeri yoksa konut sağlanması gibi imkânları hazırlamak ve
sunmak zorundadır.
237
Bu nedenle kamuya ait kaynakların toplumsal
adalete uygun bir şekilde dağılımının sağlanması oldukça önemlidir.
Bunun içinde devlet yönetiminde saydamlık ve katılımcı demokratik
bir ortamın varlığı çok önemlidir.
238
Diğer taraftan söz konusu haklar
229
Atalay, Temel Haklar, s.440; Gözler,
C.II, s. 508.
230
Erdoğan, Demokrasi, s.185; Kişi dokunulmazlığı, kişi hürriyeti, özel hayatın giz-
liliği, din ve vicdan özgürlüğü, düşünce özgürlüğü gibi önemli hak ve özgürlük-
ler içeren negatif statü hakları, 1982 Anayasası’nda “Kişinin Hakları ve Ödevleri”
başlığı altında düzenlenmişlerdir.
231
Algan, s. 38.
232
Erdoğan, Demokrasi, s. 186.
233
Bulut, Sosyal Haklar, s. 35.
234
Gören, Temel Hak, s. 29.
235
Gözler, s. 528.; Atar, s. 114.
236
Kapani, Hürriyet, s. 6.; Gözler, s. 508.
237
Atar, s. 114.
238
Aybay, s. 63.