473 / 617
Mülkiyet Hakkına Dayalı Tehlikenin Önlenmesi Sorumluluğunda Dava Yolu
472
B-Özellik arz eden hususlar
Bina ve yapı malikinin sorumluluğu için kurtuluş kanıtı getiril-
mediğinden zarar tehlikesinin önlenmesi bakımından da bir kurtuluş
kanıtı ileri sürülmesi olanaklı değildir.
Bina veya yapı eseri sebebiyle bir zarara uğrama tehlikesi baş gös-
termişse, o zaman bu tehlike karşısında bulunan herkes malikten teh-
likeyi önlemesini isteyebilir. Bu şekilde talepte bulunma hakkı, sadece
komşu taşınmazın sahibine değil, her ilgiliye de tanınmıştır. Örneğin,
bina veya yapı eserinin yanından tesadüfen geçen bir kişi de zarar teh-
didi altında bulunan kavramının kapsamı içinde kabul edilmektedir.
Yapının dış etkilerle arz ettiği her tehlike de söz konusu hükme
dayanabilir.
12
Bir binada oturan kiracı veya intifa hakkı sahibi de isterlerse
TBK’nun 70. maddesinde düzenlenen talep hakkından yararlanabilir-
ler.
13
Zarara uğrama tehlikesi ile karşı karşıya bulunan kişilerin,
TBK’nun 70. maddesindeki hukuki korumadan yararlanabilmesi için,
tehlike arz eden bir bina veya yapı eserinin bulunması ve belli bir ted-
birin alınmasıyla bu tehlikenin önlenebilir olması gerekir. Örneğin,
bir çukurun kapatılması,
14
yıkılmaya yüz tutmuş olan bir duvarın ta-
mir edilmesi, taşan su borusunun düzeltilmesi gibi tedbirlerin alın-
ması talep edilebilir.
Bina ve yapı malikinin sorumluluğu, sebep sorumluluğu oldu-
ğundan talep hakkının kullanılması için; tehlike ile taşınmaz, yapı
veya bina arasında illiyet bağı olması, tehlikenin yapı ya da bina mali-
kinin özen yükümlülüğünün ihlalinin sonucu olması gerekli ve yeter-
lidir. Kurtuluş kanıtı getirilemeyen bina ya da yapı malikinin tehlike
sorumluluğunda özen yükümlülüğünü aramanın pratik bir faydası
yoktur. Özen yükümlülüğünün teorik bir faydasından söz edilebilir.
12
Oğuzman -Öz, a.g.e, s.624
13
Çelik, a.g.e., s.93
14
Yargıtay 4.H.D.’nin 02.11.1987 Tarih 662 E. -6934 K. sayılı kararına göre
: “…
Açılan
kanalın yarattığı tehlikenin giderilmesi için, komşu tarlanın kiracısı tarafından bu
kanalın açıldığı tarlanın malikine karşı, BK m.59’a göre dava açılabilir…”