TBB Dergisi 120.Sayı

Mülkiyet Hakkına Dayalı Tehlikenin Önlenmesi Sorumluluğunda Dava Yolu

476

halinde ortak illiyetten

söz edilebilir. Ortak illiyet oluşturan halin ön-

görülmesinin objektif özen yükümlülüğü kapsamında olup olmadığı-

nın değerlendirilmesi sonucunda zarar tehlikesinin önlenmesi sorum-

luluğunun değerlendirilmesi gerekmektedir. Ortak illiyet durumunda

taşınmazın aşkın kullanılmasına yahut binadaki bakım eksikliğine ya

da imal hatasına eklenen nedene dair çoğu halde zarar tehlikesinin

önlenmesine ilişkin hukuki bir düzenleme bulunmaz. Buna göre bina

ya da yapıdaki bir unsura illiyet bağı yönünden eklenen diğer unsur-

dan doğan tehlikeyi önleme yükümlülüğü kanundan, sözleşmeden,

örf adet hukukundan kaynaklanmıyorsa, davalının zarar tehlikesine

yol açan illiyet bağına eklenen olayı öngörmesi noktasında özel bir yü-

kümlülüğü yoktur. Yani bu halde illiyet bağına eklenen neden yönün-

den tehlikenin önlenmesi borcundan söz edilemez. Bu nedenle genel

kurala göre sonuca varmak düşünülebilirse de TBK’nun 70. maddesi-

nin zarar gören için daha avantajlı olduğunun anlaşılması halinde zo-

runlu olarak objektif özen yükümlülüğü kapsamında değerlendirme

yapmak gerekecektir. Ancak bu halde de bina ya da yapıdan kaynak-

lanmayan bir tehlikenin nasıl olurda objektif özen yükümlülüğü gibi

ağır bir sorumluluk ile karşılanmasına hukuki bir açıklama getirmek

güçleşmektedir. Zira TBK’nun 60 maddesi hukuki nedenlerin karma

uygulanmasına olanak tanımamıştır.

Bina ya da yapıdaki bir unsura illiyet bağı yönünden eklenen di-

ğer unsurdan kaynaklanan tehlikeyi önleme yükümlülüğü kanun-

dan, sözleşmeden, örf adet hukukundan kaynaklanıyorsa TBK’nun

60. maddesi hükmüne göre kanun aksine hüküm getirmedikçe zarar

gören açısından en iyi giderim imkânı sağlayan hukuk kuralına göre

hukuki meselenin çözümlenmesi gerekmektedir.

Daha da somutlaştırmak gerekirse; zarar tehlikesinin önlenmesi

sorumluluğuna yol açan olaya eklenen olayın 3. kişinin ağır olmayan

kusuru gibi bir nedenle tehlikenin artması durumunda olduğu gibi

zarar tehlikesinin önlenmesi sorumluluğuna yol açan olaya eklenen

olayın bina ve yapı malikinin sorumluluğu bahsinde geçen nitelikte

bir olay olmaması halinde hukuki meselenin hangi hukuki nedenlere

Eren, a.g.e. (İlliyet), s.154 “Hiçbiri tek başına yeterli olmayıp, ancak bir araya gel-

mek suretiyle zararlı sonucu doğuran sebepler topluluğuna ortak illiyet adı veri-

lir.”