482 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Cüneyt UYSAL
481
likten veya ayıptan hem de bir haksız fiilden veya kusursuz bir so-
rumluluk nedeninden kaynaklanıyorsa zarar tehlikesiyle karşılaşanın
TBK’nun70. maddesine dayanmasında tereddüt yoktur.
Seçimlik illiyet durumunda ise tehlikenin hangi sorumluluk ne-
deninden kaynaklandığı açık olarak bilinmemektedir. Ortak illiyette,
illiyet bağına katılan nedenlerin tehlikeli sonuca katkısı açık olarak tes-
pit edilemiyorsa seçimlik illiyet durumu vardır.
27
Buna göre bina veya
yapıdaki bir ayıptan kaynaklanan nedenin tehlikeli sonuca katkısı net
olarak tespit edilemiyorsa TBK’nun 70. maddesine dayanılması olana-
ğı yoktur. Zira seçimlik illiyet durumunda sadece haksız fiil sorumlu-
luğu bakımından bir sorumluluk doğacağı kabul edilmiş olup sebep
sorumluluğu açısından borç doğmaz.
28
Seçimlik illiyet durumunda
illiyet bağı tespit edilemediğinden sorumluluğun bir unsuru eksik ka-
lır. Bu nedenle seçimlik illiyet durumunda, haksız fiili sorumluluğu
olmayan TBK’nun 70. maddesi kapsamında bir sorumluluk doğmaz.
D-Zarar tehlikesinin önlenmesinin hukuki niteliği
Zarar tehlikesinin beklenmesi yeterli olup bir zarar tehlikesinin
ortaya çıkabileceğinin öngörülebildiği tüm durumlarda zarar tehli-
kesinin önlenmesinin talep edilmesi mümkündür.
29
Bina ve yapı ma-
likinin hukuki sorumluluğu, sebep sorumluluğu olup kusura dayalı
sorumluluk olmadığından objektif özen yükümlülüğü kapsamında
alınabilecek tüm tedbirlerin alınmamasından kaynaklanan belirli bir
27
Eren, a.g.e. (İlliyet), s. 161 “Seçimlik illiyette önemli olan husus, zararlı sonucun,
söz konusu sebeplerden biri tarafından meydana getirildiğinin kesin olmasına
rağmen, bunun hangi sebep olduğunun tespit edilememesi, bilinememesidir.”
28
Eren, a.g.e. (İlliyet), s. 163 “Birden çok sebep birlik manzarası arz etmekle birlik-
te, haksız Fiil teşkil etmiyorsa, meydana gelen zarardan müteselsil sorumluluğun
söz konusu olup olmayacağı doktrinde tartışmalıdır. Bir fikre göre, birlik manza-
rası gösteren birden çok sebep, haksız fiil teşkil etmemekle birlikte, başkaları için
aşırı bir tehlike arz ediyorsa, müteselsil sorumluluk kabul edilmelidir. Başkaları
için aşırı tehlike arz eden bir faaliyete katılan kimseler, bunun sonucuna birlikte
katlanmalıdırlar. Başkalarının hukuki varlıklarını (menfaatlerini) ihlâl edebilecek
bir faaliyete sadece katılmış olmak bile, tazminat isteme hakkını doğurur. Meselâ
bir sürek avına katılan birden çok şahsın kullandığı silâhtan çıkan bir mermi so-
nucu, bir şahsın ölmesi halinde failin kim olduğu kesin olarak bilinemiyorsa, ava
katılan şahıslar müteselsilen sorumlu olurlar.”
29
Eren, a.g.e., s. 644 “Henüz zarar doğmuş olmamakla birlikte, zararın doğma tehli-
kesiyle karşı karşıya bulunan herkes, malikten tehlikeyi giderecek veya önleyecek
güvenlik tedbirlerini almasını talep edebilir.”