499 / 617
Reklam Hukuku Perspektifinden Avrupa Birliği, Alman ve Türk Hukuklarında Tüketici Ölçütü: ...
498
yacaktır.
12
13
“Gut Springenheide” kararında ise önceki içtihatlarında
işaret ettiği bu ölçütleri toparlayarak “ortalama kendini bilgilendir-
miş, dikkatli ve anlayışlı tüketici” kriterini getirmiştir. Kararın ilgili
olduğu Alman hukuk düzenine pek yakın bir kıstas getirmeyen bu
ilke, aslında Birleşik Krallık ve Fransa’da önceden beri kullanılagel-
miş tüketici kriterlerinin karşılaştırmalı hukuk metoduna uygun bir
biçimde yapılandırılmasıdır.
14
ABAD getirdiği bu ölçüte göre ortalama tüketicinin somutlaş-
tırılmasında, anket düzenlettirilmesini Topluluk Hukukuna Aykırı
bulmamıştır. Ancak mahkemenin kendi bilgi ve görüşünün yeterli
olduğu durumda buna başvurulmaması gerektiğini, özel zorluklar
durumunda gidilecek bir yol olduğunu ifade etmiştir.
15
ABAD ayrıca
yanılan ya da yanılma ihtimali bulunan tüketicilerin yüzdesi konu-
sunda da kararda somutlaştırmaya gitmemiştir.
16
a. Dilbilgisi Açısından Yorumu
“Ortalama kendini bilgilendirmiş, dikkatli ve anlayışlı tüketici”
ölçütünün uygulanmasında ortaya çıkan ilk yorum sorunu “ortalama”
sıfatının yalnızca “kendisini bilgilendirmiş” ifadesini mi yoksa ayrıca
“dikkatli” ifadesini de mi nitelendirdiğidir. Kararın Almanca metnin-
de
17
bu konuda açıklık bulunmazken, İngilizce çevirisinde
18
ve Fran-
sızca çevirisinde
19
bu sıfatın her iki ifadeyi de nitelediği görülmek-
tedir.
20
21
Böylece varsayılan tüketicinin; dikkatli, bilgili ve anlayışlı
niteliklerinin, ortalama ölçüde olması öngörülmüştür.
b. Tüketici Gruplarına Göre Ayrım
Divan’ın getirdiği tüketici ölçütü, genel geçer ve tamamen somut
bir kriterden çok; sosyal, kültürel ve dil ile ilgili farklılıkları gözetme-
12
Hamdi Pınar, “Reklam Hukukunun Esasları”, Prof. Dr. Turgut Akıntürk’e Arma-
ğan, Beta Yayıncılık, İstanbul 2008 s. 536
13
Pınar, Das Recht der Werbung in der Türkei im Vergleich zum deutschen und
europäischen Recht s. 105
14
Lettl, s. 453
15
Bozbel, s. 227
16
Schulze\Schulte-Nolke\Jones, s. 227
17
“durchschnittlich informierter, aufmerksamer und verständiger Durchschnitts-
verbraucher”
18
“average consumer who is reasonably well-informed and reasonably observant
and circumspect”
19
“raisonnablement attentif et avise”
20
Lettl, s. 453
21
Bozbel, s. 221