551 / 617
Asıl İşveren ve Alt İşveren Arasındaki Müteselsil Sorumluluğun Yeni Borçlar Kanunu Hükümleri ...
550
Bu konuda, öncelikle mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu (BK)’nun
teselsülü düzenleyen hükümlerinin ve sonrasında bu düzenlemelerin
zamanaşımı ile ilişkisinin incelenmesinde yarar bulunmaktadır.
Bilindiği üzere, müteselsil borçluluk, alacaklının, borcun tamamı-
nın ifasını birden çok borçludan ve dilediğinden isteyebildiği, borcun
tamamı ifa edilinceye kadar borçluların hepsinin sorumlu olduğu bir
borç ilişkisidir.
Müteselsil borçluluğun kaynağı BK’nun 141. maddesinde belirtil-
miştir.
Maddeye göre, “Alacaklıya karşı, her biri borcun mecmuundan
mesul olmağı iltizam ettiklerini beyan eden müteaddit borçlular ara-
sında teselsül vardır.
Böyle bir beyanın fiktanı halinde teselsül ancak kanunun tayin et-
tiği hallerde olur.”
Madde hükmünden anlaşıldığı gibi, müteselsil borçluluk, ya bir
hukuki işlemden ya da kanundan doğmaktadır. Maddenin 2. fıkrasın-
da yer verilen kanuni teselsül, müteselsil borçluluğun doğrudan doğ-
ruya bir kanun hükmüne dayandığı, bizzat kanun koyucunun öngör-
düğü borçluluk halidir.
Haksız fiil halinde müteselsil sorumluluk hali ise 818 sayılı
Kanun’un 50. maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
“Birden ziyade kimseler birlikte bir zarar ika ettikleri takdirde
müşevvik ile asıl fail ve fer’an methali olanlar, tefrik edilmeksizin mü-
teselsilen mesul olurlar. Hakim, bunların birbiri aleyhinde rücu hakla-
rı olup olmadığını takdir ve icabında bu rücuun şumulünün derecesini
tayin eyler.
Yataklık eden kimse, vaki olan kardan hisse almadıkça yahut işti-
rakiyle bir zarara sebebiyet vermedikçe mesul olmaz.”
Aynı Kanun’un “Muhtelif Sebeplerin İçtimai Halinde, Müteselsil
Mesuliyet” başlıklı 51. maddesinde de:
“Müteaddit kimseler muhtelif sebeplere (haksız muamele, akit,
kanun) binaen mes’ul oldukları takdirde haklarında birlikte bir zarar
vukuuna sebebiyet veren kimseler hakkındaki hükümlere göre mua-
mele olunur.