586 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Cengiz OTACI
585
dur” yazdığı için ihbar etmiştir. Götting, hem bu suçtan hem de yaban-
cı radyo dinlemekten suçlu bulunmuş, vatana ihanete hazırlanmaktan
idam edilmiştir. Puttfarken, ihbarı nedeniyle daha sonra Thüringen
Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanmış ve ömür boyu hapse mahkûm
edilmiştir. Puttfarken’in mahkûmiyetine dair kararda cevaplanma-
sı gereken ilk soru, eyleminin hukuki olup olmadığıdır. Puttfarken,
Götting’i Nasyonal Sosyalist inançları nedeniyle ihbar ettiğini söy-
lemiştir. Hâlbuki Nazi döneminde bile böyle bir ihbar yükümlüğü
yoktur. Dönemin ceza kanunu, vatana ihanet planı hakkında güve-
nilir bilgiye ulaşıp bunu resmi makamlara bildirmemeyi suç olarak
düzenliyordu. Götting’in eylemi, cesur bir beyandı ve sadece gerçeğin
ifadesiydi. Devleti ve devlet güvenliğini tehdit edecek boyutta değil-
di. Puttfarken, adaletin işlemesine yardımcı olmamıştır. Zira ihbarda
bulunurken, Götting’i, adil bir karara varacak ve gerçeği belirleyecek
hukuki teminatlardan yoksun, keyfi bir iktidara teslim ettiğini biliyor-
du. Savaşın üçüncü yılında hesap vermeye çağrılan bir kişinin asla sağ
bırakılmayacağını da biliyordu. Adli teşkilat içinde çalışan Puttfarken,
bu teşkilatın hukuku kötüye kullanacağını görmezden gelemezdi. Bu
nedenle eylemi hukuki değildi.
Olayda cevaplanması gereken ikinci soru, Puttfarken’in eylemin-
de, kendisine atfedilebilecek kusur olup olmadığıdır. Puttfarken, esa-
sen Götting’i ölüme gönderme niyetinde olduğunu açıklamış, bazı
tanıklar da bunu doğrulamıştır. İdam kararını mahkeme vermiş ise
de Puttfarken, amacına ulaşmak için mahkemeyi araç olarak kullan-
mıştır. Radbruch’a göre Puttfarken dolaylı fail olduğu halde, cinayete
yardımdan (iştirakten) ceza almıştır.
28
Radbruch’un açıkladığı ikinci olay, iki cellat yardımcısının ölüm
cezasına çarptırılmasıdır. Kleine ve Rose isimli iki cellat yardımcısı,
aktif olarak ücret karşılığı pek çok idamda yer almıştır. Bu eylemler-
den, sağlık ya da başka nedenlerle her zaman kaçınabilecekleri halde
kendi dehşet verici ticaretlerini yapmayı tercih ederek insanlığa karşı
suç işlemişlerdir.
29
28
Gustav Radbruch, “Yasal Haksızlık ve Yasa Üstü Hukuk”, Metin Sevtap-Heper
Altan, Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü, İstanbul 2014 isimli
eser içinde s. 75-85
29
Radbruch, s. 85