92 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Peri URAN
91
nın denetim görevinin önemini vurgulayan Touraine, siyasal iktidar
bir defa seçildikten sonra, siyasi gücün hoyratça kullanılmaması için,
en fazla ihtiyaç duyulan denetim araçlarının bağımsız bir yargı siste-
mi ve ekonomik ve politik açıdan bağımsız bir basın olduğunu ifade
etmektedir.
15
Ideal demokrasi sartlarında halk, seçim yapacagı taraflar
hakkında dogru, eksiksiz ve tarafsız bilgiye sahip olabilmeli ve ter-
cihlerini bu bilgilere dayanarak yapabilmelidir. Basın özgürlügünün
ve ifade özgürlügünün engellendigi durumlarda ise halkın bilgi edin-
me hakkı ihlal edilmekte ve demokrasinin temel kosullarından biri
saglanamamaktadır.
16
Bununla birlikte, basın özgürlügü sınırsız bir
özgürlük degildir. Demokrasiyle birebir iliskilendirilen bu kavramın
sınırları da her ülkede, söz konusu ülkenin demokrasi anlayısı ve de-
mokratik sistemin isleyisi dogrultusunda bir takım sınırlamalara ve
yasal düzenlemelere tabi tutulmaktadır. Devletin ve toplumun var ola-
bilmesini ve sürekliliğini sağlayabilmek için hürriyetlerin sınırlanma-
sı kaçınılmaz bir zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır.
17
İnsan hakla-
rı düsüncesinin en önemli çıkmazlarından biri olarak kabul edilen bu
sorun, günümüzde özgürlüklerle düzen arasında bir denge kurularak
çözülmeye çalışılmaktadır.
18
II. Basın Özgürlüğünün Sınırları
Basın özgürlüğünün sınırlandırılması ile mücadeleci (militan)
demokrasi anlayışı ilişkilendirilebilmektedir. Özünde sınırsız bir de-
mokrasinin ve özgürlükleri yok etme özgürlüğünün olamayacağını
savunan bir anlayış olan mücadeleci demokrasi anlayışı gereği, örgüt-
lenme özgürlüğünün yanısıra ifade ve basın özgürlüğü de sınırlandı-
rılabilmektedir.
19
Mücadeleci demokrasi anlayışının basın özgürlüğü
üzerindeki etkisini ortaya koymak bakımından Avrupa İnsan Hak-
15
Alain Touraine, Demokrasi Nedir?, çev. O. Kunal, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,
2011, s. 98.
16
AİHMde ifadeözgürlüğühakkındaverdiği pekçokkararında, basınözgürlüğünün
demokratik bir toplumdaki önemine vurgu yapmıstır. Bu yönde bkz. Şahin, age.,
s. 152.
17
Münci Kapani, Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, Ankara, s. 120.
18
Anıl Çeçen, İnsan Hakları, Savaş Yayınevi, Ankara, 3. Baskı, 2000, s. 38.
19
Mücadeleci (militan) demokrasi anlayışına ilişkin en geniş kapsamlı değerlen-
dirme için bkz. Yusuf Şevki Hakyemez, Militan Demokrasi Anlayışı, Seçkin Ya-
yınları, Ankara, 2000, s.32-33.