TBB Dergisi 120.Sayı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Basın Özgürlüğüne...

ları Mahkemesi’nin (AİHM) Glimmerveen ve Hagenbeek / Hollanda

davası dikkat çekici niteliktedir. Söz konusu davada, dağıttıkları bil-

diriler nedeniyle ırk ayrımcılığı yapmakla suçlanıp mahkum edilen

kişilerin başvurularını, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS)

17. maddesinde yer alan “

Sözleşme hükümlerinden hiçbiri bir devlete, top-

luluğa veya bir kişiye sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerin yok edilmesine

veya burada öngörüldüğünden daha geniş ölçüde sınırlamalara uğratılmasına

yönelik bir etkinliğe girişme ya da eylemde bulunma hakkını sağlar biçimde

yorumlanamaz

”

şeklindeki hükme dayanarak kabul edilemez bul-

muştur.

Hemen hemen tüm anayasalarda ve uluslararası sözlesmelerde

basın özgürlügünün hangi nedenlerle sınırlandırılabilecegi düzenlen-

miştir. Anayasamızın basın özgürlüğünün düzenlendiği 28. madde-

sinin 3. fıkrasında basın özgürlüğünün sınırlanmasında, Anayasa’nın

26. ve 27. maddeleri hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir. 26.

maddenin 2. fıkrasında bu özgürlüklerin milli güvenlik, kamu düze-

ni, kamu güvenliği, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve Devletin ülkesi

ve milleti ile bölünmez bütünlüğünün korunması, suçların önlenme-

si, suçluların cezalandırılması, Devlet sırrı olarak usulünce belirtilmiş

bilgilerin açıklanmaması, başkalarının şöhret veya haklarının, özel

ve aile hayatlarının yahut kanunun öngördüğü meslek sırlarının ko-

runması veya yargılama görevinin gereğine uygun olarak yerine ge-

tirilmesi amaçlarıyla sınırlanabileceği hükme bağlanmıştır. Ayrıca 27.

maddenin 2. fıkrası gereği olarak basın özgürlüğü, Anayasa’nın 1., 2.

ve 3. maddeleri hükümlerinin değiştirilmesi maksadıyla kullanılama-

yacaktır. Dolayısıyla, söz konusu maddeler de basın özgürlüğünün sı-

nırı olarak belirmektedir. 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 3. maddesinin

2. fıkrasında da basın özgürlüğünün sınırlandırılmasına ilişkin bir

hüküm bulunmaktadır. Buna göre, “

Basın özgürlüğünün kullanılması an-

cak demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; başkalarının şöhret ve

haklarının, toplum sağlığının ve ahlakının, milli güvenlik, kamu düzeni, kamu

güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, Devlet sırlarının açıklanması-

nın veya suç işlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının

Glimmerveen & Hagenbeek/Hollanda Davası,

{%22item

id%22:[%22001-74187%22]}, s. 194-195.