dergi-121

Davaların Birleştirilmesinde Bağlantı

304

II. Unsurlar

Bağlantının iki temel unsuru bulunmaktadır. Bunlardan ilki “se-

bep” unsurudur. Buna göre davalar aynı veya birbirine benzer sebep-

lerden doğmalıdır. İkinci unsur ise etki unsurudur. Buna göre davalar-

dan biri hakkında verilecek hüküm diğeri hakkında verilecek hükmü

etkileyebilmelidir.

1. Sebep

a. Sebebin Türüne Göre

Sebep unsurundan kastedilmek istenenin ne olduğu noktasında

doktrinde iki görüş mevcuttur. Bunlardan ferdileştirme görüşüne

göre dava sebebi, davacının ileri sürdüğü hukukî ilişki bir diğer de-

yişle hukukî sebeptir

. Bu görüşü kabul etmek mümkün değildir. Zira

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 33. maddesi gereği hâkim tarafla-

rın dava dilekçelerinde belirttikleri hukukî sebeplerle bağlı değildir

Bunun dışında dava sebebinin, hukukî sebep olduğunu kabul ettiği-

mizde uygulamada hak kayıpları yaşanacaktır. Misalen; ev sahibi (A),

kiracısına (B) ocak ayı kirasını ödememesi sebebiyle kira sözleşmesine

dayanarak eda davası açıp kazansın. Daha sonra (A) ekim ayı kirasını

ödemeyen (B)’ye dava açmak istediğinde kesin hüküm itirazı ile kar-

şılaşacaktır. Zira taraflar aynıdır, talep sonuçları bir aylık kira alacağı

olup aynıdır ve son olarak bu iki davanın hukukî sebepleri de aynıdır.

Dava sebebinin hukukî sebep olduğu varsayımında ekim ayı kira ala-

cağını alamayan (A) zarara uğrayacaktır. Sonuç olarak ferdileştirme

görüşü günlük hayatta karşılaşılan problemlere cevap veremediğin-

den yerinde bir görüş değildir.

Bir görüşe göre davadaki maddî vakıaların bir hukukî sebebe is-

tinaden ileri sürülmesi durumunda dava sebebi bu ikisinin birleşimi

olacaktır

. Buna göre hâkimin hukukî altlama faaliyetinden sonra

Süha Tanrıver, Medenî Usul Hukukunda Derdestlik İtirazı, Adalet Yayınevi,

2007, s.91-92.

Hukuk Muhakemeleri Kanun’un 33.maddesinde “Hâkim, Türk hukukunu resen

uygular.” denilmektedir. Davalarda “iura novit curia” (hâkim hukuku bilir) ilke-

si uygulanmaktadır. Tarafların dilekçelerinde yazdıkları hukukî sebepler hâkimi

bağlamayacak olup hâkime yardımcı olması açısından önemlidir.

Nedim Meriç, Türk Hukukunda Maddi Anlamda Kesin Hükmün Objektif Sınır-

ları, Mihder, 2007/2, S.7, s.397.