dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

M. İhsan SEÇKİN

355

Belirtelim ki, 1475 sayılı Kanun, esaslı koşullarda değişiklik yap-

ma yetkisi sözleşme ile saklı tutulmuşsa işverene yeni bir onay alma-

dan değişiklik yapma hakkı tanıyor ve böyle bir durumda işçinin der-

hal fesih hakkı bulunmuyordu.

Ancak Hem İş Hukuku öğretisinde

hem de Yargıtay uygulamasında bu hükmün sınırsız olarak kullanı-

lamayacağı, sözleşmeye konulacak kayıtların hakkaniyet ve dürüstlük

kuralları çerçevesinde içerik ve yürürlük denetimine tabi tutulacağı

konusunda bir uzlaşı mevcuttu. 4857 sayılı Kanun’da ise 1475 sayılı

Kanun’un aksine saklı kayıtlar konusunda herhangi bir düzenleme

yer almamıştır. Zira İş K. 22. maddenin hazırlanan ilk şeklinde mevcut

olan ve değişiklik kaydına geçerlik tanıyan fıkra, Komisyonda verilen

bir önergeyle kaldırılmış, “işverence çalışma koşullarının değiştiril-

mesi hakkı saklı tutulduğu hallerde ….yukarıdaki hükümler uygu-

lanmaz.” ifadesine, yasalaşan madde metninde yer verilmemiştir. Bu

durum doktrinde farklı görüşlerin olgunlaşmasına yol açmıştır.

Sözleşmenin kuruluş aşamasında sözleşmeye konulacak bir hü-

küm, 4857 sayılı Kanun döneminde de işverene çalışma koşullarında

tek taraflı olarak esaslı değişikliğe gitme konusunda hukuki bir daya-

nak oluşturacak mıdır? Bu sorunun yanıtını, Doktrin ve Yargıtay uy-

gulaması ekseninde değerlendirelim.

3.2 İşverene Değişiklik Yapma Yetkisi Tanıyan Sözleşme

Kayıtlarının Geçerliliği Konusunda Doktrin Görüşleri

3.2.1 Değişiklik Kayıtlarının Geçerli Olduğu Ancak Denetime

Tabi Tutulması Gerektiği Görüşü

Doktrinde hâkim görüş, 1475 sayılı İş Kanunu dönemindeki deği-

şiklik kayıtlarına tanınan hukuki geçerliliğin, 4857 sayılı Kanun dö-

Yarg. 9. HD, 27.9.1999, E. 1999/11530, K. 1999/14500 s.169; Yarg. 9. HD, 22.12.1999,

E. 1999/16771, K. 1999/19937 s.173 (Ekonomi, “Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin

1999 Yılı Emsal Kararları”, Kamu-İş, Ankara 2002); YHGK, 28.02.2001, E. 2001/9-

221, K. 2001/224 (Ekonomi, “Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değer-

lendirilmesi” 2001, Kamu-İş, Ankara 2003)

Bu konuda Bkz. Kübra Doğan Yenisey, “İşverene Hizmet Akdinin Tek Taraf-

lı Değişiklik Yapma Yetkisi Veren Sözleşme Hükümlerinin Denetimi”,

Prof. Dr.

Nuri Çelik’e Armağan

, C.2, İstanbul 2001, s.118; Alpagut, “Ferdi İş İlişkisinin Sona

Ermesi ve Kıdem Tazminatı”, Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının De-

ğerlendirilmesi 2005, Kamu-İş, Ankara 2007, s.98; Başterzi, s.61; Yine 1475 sayılı

dönemde Ekonomi, saklı kayıtların bağlayıcılığına ilişkin olarak, “işverenin hiz-

met akdi şartlarında değişiklik yapmayı saklı tuttuğu halde, işçi buna peşinen rıza

göstermiş olsa dahi değişiklik hakkaniyete uygun olup olmadığı açısından yargı

organının kontrolüne tabi tutulmalıdır.” demektedir. Ekonomi, “Esnekleşme Ge-

reği”, s.78; Aynı yazar, “Çalışma Şartlarının Belirlenmesi”, s.166