44 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Mahmut ŞEN
43
1.6. Yargısal Faaliyete İlişkin Konuların Soruşturmaya Konu
Edilmemesi
İnsan haklarına ilişkin evrensel hukuk belgelerinde, hâkimlerin
sorumluluğunun kapsam ve sınırlarına ilişkin hükümler yer almakta-
dır. Birleşmiş Milletler Yargı Bağımsızlığı İlkelerine göre, kişilerin ulu-
sal hukuka göre temyiz hakları ve devletten tazminat isteme hakları
saklı kalmak kaydıyla h
â
kimler, yargısal yetkilerini kullanırken yan-
lış tasarruf1arı veya ihmalleri nedeniyle sorumlu tutulmamalıdır.
90
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin (94)12 Sayılı Hâkimlerin Ba-
ğımsızlığı, Etkinliği ve Rolüne Dair Tavsiye Kararı’nda ise hâkimlerin;
vicdanlarına, maddi vakıayı yorumlamalarına ve kanunun açık hü-
kümlerine göre, davalar hakkında tarafsız biçimde karar vermek nok-
tasında sınırsız bir özgürlüğe sahip olmaları gerektiği belirtilmiş ve
gördükleri davaların esası hakkında, yargı teşkilatı dışında hiç kimseye
hesap vermek zorunda bırakılmamalarının gereğine işaret edilmiştir.
91
Avrupa Hâkimleri Danışma Konseyi’ne göre hâkim, yargı görevi-
ni yerine getirirken ihmal ya da tedbirsizlik sonucu işlemiş olduğu fiil-
ler nedeniyle sorumlu olmamalıdır. Yargısal süreçlerde yapılmış olan
hataların düzeltilebilmesi için,
iç hukukta başkaca bir mekanizma
varsa, bu tür iş ve işlemler kanun yolunda düzeltilmelidir
.
92
Yargı
mensupları hakkında disiplin yaptırımına konu edilecek fiiller, veri-
len karara ve yargısal süreçte kullanılan takdire ilişkin olmamalıdır.
Disiplin yaptırımı, hâkim ve savcının soruşturma ve dava sırasında
verdiği kötü kararından çok, kötü davranışına ilişkin olmalıdır. Do-
layısıyla, disiplin süreci kesinlikle yargısal karar ve hâkimin hukuki
takdirini hedef almamalı, yargı yetkisini kullanan kişiler üzerinde bir
baskı aracına dönüşmemelidir.
93
90
Birleşmiş Milletler Yargı Bağımsızlığı Temel İlkelerinin 16. maddesi., http://
www.barobirlik.org.tr, erişim tarihi: 05.06.2015
91
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin (94)12 Sayılı Hâkimlerin Bağımsızlığı, Et-
kinliği ve Rolüne Dair Tavsiye Kararı, s. 12, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi-
nin (94)12 Sayılı Hâkimlerin Bağımsızlığı, Etkinliği ve Rolüne Dair Tavsiye Kararı,
http://www.cepej.adalet.gov.tr/dosya/dokumanlar/REC_94_Tavsiye_Karari.pdf, erişim tarihi: 05.06.2015
92
Openion No 1 of the Consultative Council of European Judges, para. 59., http://
www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round4/CCJE%20Opini-
on%201_EN.pdf, erişim tarihi: 05.06.2015
93
Gerald Stern, Judicial Error That is Subject to Discipline in Newyork, Hostra Law
Review, ( 32), s. 1548.