dergi-121

Temel Hak ve Hürriyetlerin Geliştirilmesi Amacıyla Çeşitli Kanunlarda Değişiklik ...

Partilerin iç düzen ve işleyişlerinin demokratik esaslara riayet et-

mesi için atılması gereken adımlardan birini, partilerin mümkün ol-

duğunca coğrafi olarak alt kademelere ayrılması teşkil etmektedir.

Nitekim karşılaştırmalı hukukta partilerin sadece ulusal organlardan

oluşması yasaklanmış ve ayrıca, alt kademe örgütler kurması emre-

dilmiştir. Örneğin, Alman Siyasi Partiler Kanunu md. 7’de partilerin

mahallî teşkilatlara ayrılacağı ve bu teşkilatların büyüklüğünün ve

kapsamının parti tüzüklerine bırakıldığı, fakat bu teşkilatların, ku-

ral olarak her bir üyenin, parti içi irade oluşumuna katılımına olanak

verecek bir biçimde alt kademelere ayrılmasının şart olduğu düzen-

lenmiştir.

Partinin coğrafi olarak alt kademe teşkilatlarına bölünme-

sinin amacı, her bir üyenin parti içi kararların oluşumuna katılımını

sağlamaktır. Bu çerçevede, partilerin en alt düzeydeki teşkilatı ayrı bir

önem arz eder. Çünkü bu kademede üyeler, doğrudan doğruya parti

içi irade oluşumuna katılır ve alınan kararlar daha katılımcı yolla olu-

şur. Hiç şüphesiz, her parti kademesinin yetkisi farklıdır. Mesela her

ne kadar partilerin yerel teşkilatları, partinin genel politikasını doğ-

rudan doğruya etkilemek amacıyla siyasal sorunları tartışabilse de bu

örgütler sadece yerel meselelerle ilgili karar alabilirler.

Görüldüğü gibi parti içi demokrasi ilkesi açısından partilerin en

alt kademede bulunan teşkilatları işlevsel bir rol oynar. Zira yukarıda

da işaret edildiği gibi, ancak bu teşkilatlar vasıtasıyla üyeler, doğru-

dan doğruya parti içi iradenin oluşumuna katılma hakkı elde ederler.

Bu bağlamda, yasa koyucu tarafından partilerin belde teşkilatı kurma

Bu konuda bkz. Rüdiger Wolfrum, Die innerparteiliche demokratische Ordnung

nach dem Parteiengesetz, s. 86; benzer yönde bkz. Jörn Ipsen, Artikel 21, in Mic-

hael Sachs (Hrsg.), Grundgesetz–Kommentar, C.H. Beck Verlag, München, 2009,

Rn. 60, s. 870; Winfried Kluth, Artikel 21, in Volker Epping / Christian Hillgruber

(Hrsg.), Beck’scher Online Grundgesetz Kommentar, C. H. Beck Verlag, Münc-

hen, 2009, Rn. 160; Stefan Ossege, Das Parteienrechtsverhältnis, V–&–R Unipress

Verlag, Göttingen, 2012, s. 84.

Bkz. Parteiengesetz,

sgrundlagen/pg_pdf.pdf, Çevrimiçi: 10 Eylül 2015, s. 8.

Helmut Trautmann, Innerparteiliche Demokratie, Duncker & Humbolt Verlag,

Berlin, 1975, s. 231–232. Fakat Wolfrum’un da haklı olarak işaret ettiği gibi, parti-

lerin coğrafi olarak alt kademe teşkilatlarına bölünmesi, parti birliğinin ve bütün-

lüğünün bozulmasına yol açmaması gerekir. Bu konuda bkz. Rüdiger Wolfrum,

Die innerparteiliche demokratische Ordnung nach dem Parteiengesetz, s. 87.