81 / 473
Temel Hak ve Hürriyetlerin Geliştirilmesi Amacıyla Çeşitli Kanunlarda Değişiklik ...
80
Bu sorunun yanıtlanmasından evvel bir hususun altının önem-
le çizilmesi gerekir: Mali yardım, yalnızca parti içi demokrasi ilkesi
ile ilgili bir konu değildir. Partiler bakımından siyasetin maliyeti-
nin, görsel ve işitsel medya araçlarının seçimlerde aktif bir biçimde
kullanımı ile artması, artan giderlere karşılık bireylerin siyasete il-
gilerinin ters orantılı bir şekilde azalması ve buna bağlı olarak parti
gelirlerinin düşmesi sonucunda partiler arasındaki fırsat eşitliğinin
sağlanması ve yeni kurulan partilerin daha eski partiler karşısında
mali açıdan korunması gerekçeleri ile mali yardımın mutlaka ya-
pılması gerektiği savunulabilir.
22
Diğer taraftan, hazine yardımıyla
birlikte partilerin bir kamu kurumu niteliğini alacağı,
23
mali yardı-
mın, büyük partiler lehine ekonomik ayrıcalık sağlayarak, partiler
arasındaki rekabeti zedeleyeceği ve partilerin siyasal iktidarı elde
etmeleri açısından fırsat eşitliğine aykırı olacağı da iddia edilebilir.
24
Her iki görüşün de kendilerine göre haklı yanları olsa da, bu iddialar,
partiler arasındaki yarışın demokratikliğine odaklanmıştır. Oysa bu
çalışma için önem arz eden konu, partilere yapılan mali yardımın
parti içi demokrasi ilkesini nasıl etkileyeceğidir. Bu nedenle, söz ko-
nusu çalışmada kanun koyucu tarafından SPK’nın Ek 1. maddesinde
gerçekleştirilen değişiklik yalnızca partilerin iç düzen ve işleyişleri
açısından incelenecektir.
Parti içi demokrasi ilkesi çerçevesinde değerlendirildiğinde mali
yardımın, partilerin iç düzen ve işleyişlerinin demokratik esaslara
uygunluğunu iki şekilde etkileyeceği öne sürülebilir. Bir kere, hazine
yardımının, parti içi kararların oluşumu sırasında özel finansörlerin
etkisini azaltacağı ve siyasi kararların, belirli grupların yönlendirilme-
si ile alınmasını engelleyeceği ifade edilebilir. Partilerin düzenli gelir
akışına ihtiyaç duydukları açıktır. Şayet partiler, devlet tarafından fi-
nanse edilmeyip, özel bağışçıların mali desteğine muhtaç bırakılırsa,
22
Ingrid van Biezen, Financing Political Parties and Election Campaigns, Council of
Europe Publishing, Strasbourg, 2003, s. 35–36.
23
Bu yönde bkz. Mustafa Koçak, Siyasal Partiler ve Türkiye’de Parti Yasakları, Tur-
han Kitabevi, 1. Baskı, Ankara, 2002, s. 127.
24
Mesut Aydın, “Türkiye’de Siyasal Partilere Devlet Yardımı”,
AÜHFD
, C. 54, S. 4,
2005, s. 241.