162 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
D. Çiğdem SEVER
161
bazı sınırlamalara ilişkin iki Anayasa Mahkemesi kararına da deği-
nilecektir.
1. Disiplin Suç ve Cezalarında Yasallık İlkesi
5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu yürürlüğe girinceye kadar, hap-
sedilenlere uygulanacak disiplin cezaları, Ceza İnfaz Kurumları ile
Tevkifevlerinin Yönetimine ve Cezaların İnfazına Dair Tüzük’te dü-
zenlenmekte ve bu disiplin cezalarının hangi fiillere uygulanacağı
tüzükte ve ilgili yasalarda belirtilmemekteydi. Bu bakımdan 5275 sa-
yılı yasa yürürlüğe girene kadarki süreçte hapishane disiplin huku-
ku ve bu doğrultuda sınırlandırılan temel hak ve özgürlükler yasallık
ilkesine tamamen aykırıydı. Yeni yasayla disiplin hukukuna ilişkin
hükümler ayrıntılı olarak düzenlenmiş olmakla birlikte –Anayasa
Mahkemesi’nin de incelemesine konu olan- kıyasa izin veren hüküm
nedeniyle suçlarda yasallık ilkesi geçerli değildi.
Anayasa Mahkemesi’nin konuyla ilgili verdiği en önemli karar-
lardan biri Ceza İnfaz Kanunu’nun 48. maddesinin birinci fıkrasında
yer alan ve kanunda disiplin suçu olarak sayılan “eylemlerin tanımına
uymayan ve kanunda tanımları yapılmamış olan eylemler, nitelik ve
ağırlıkları bakımından bunlara benzediklerinde, aynı maddelerdeki
disiplin cezaları ile karşılanırlar” hükmüne ilişkindir.
69
Söz konusu
hüküm Anayasa’da suç ve cezaların yasallığına ilişkin 38. madde hük-
müne aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
Disiplin suç ve cezalarının ceza hukukunun temel ilkelerine uygun
olması gerekliliği konusu Türkiye’de idare hukukunda hem uygula-
mada hem yargı kararlarında tartışılan bir konu olagelmiştir. Disiplin
hukukunda suçların yasallığının kanunun izin vermesi durumunda
daha esnek uygulanabileceğine yönelik Danıştay’ın
70
ve hatta Anayasa
Mahkemesi’nin daha eski kararlarındaki yaklaşımın artık mahkemece
kabul edilmediği anlaşılmaktadır.
71
Anayasa Mahkemesi bu kararda
69
AYM, 3.10.2013, E. 2013/28, K. 2013/106, RG: 18.1.2014-28886.
70
Danıştay’ın bu yöndeki yaklaşımı hakkında bkz. Ali Ulusoy, İdari Yaptırımlar,
Turhan Kitabevi, 2014, s. 86 vd. Karşıoy yazan üç üyenin de muhalefetlerinin bu
yönde olduğunu belirtmek gerekir.
71
Anayasa Mahkemesi’nin son zamanlarda verdiği kararlarda disiplin hukukunda
yasallık ilkesine yaklaşımının değiştiğini başka kararlarında da görmek müm-
kündür. Örneğin AYM, 2012/731, 15.10.2014, R.G. 17.12.2014-29208: “40. Kamu