181 / 473
Hapishane İdarelerinin Yetkileri ve Hapsedilen Haklarının Sınırı
180
değerlendirme yolu olarak bireysel başvuru Türkiye’de hukuk sis-
teminde yeni bir olgudur. Daha önce kitap alışverişi yapılmasının
yasaklanması,
118
eşler arasında telefonlaşma,
119
vekile telefon etme
hakkı,
120
belli yayınların teslim edilmemesi,
121
avukata gönderilen
mektubun açık verilmesi
122
konusunda Yargıtay’ın bazı kararları ile
Danıştay’ın cezaevinin iç yönetmeliğinde mevzuatı aşan sınırlandır-
malar ile üçüncü kişilerin haklarının sınırlandırılmasının iptaline
123
yönelik kararları bulunmakla birlikte, bu kararlar temel hak ve öz-
gürlük rejimi ya da uluslararası andlaşmalara uygunluk değerlen-
dirmesini nadiren içermektedir. Bu bakımdan temel hak ve özgürlük
perspektifinden bir inceleme bakımından hem AİHM’in hem Anayasa
Mahkemesi’nin yaklaşımı diğer mahkemelere de yol gösterici olabile-
cektir.
Türkiye’de bireysel başvuruya getirilen en önemli eleştiri, başvu-
runun konusunun “anayasada güvence altına alınmış temel hak ve
özgürlüklerden, AİHS kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü ta-
118
Yargıtay 9. Ceza Dairesi E. 2007/931 K. 2007/1289 T. 21.2.2007. Mahkemeye göre
5275 sayılı yasada hükümlülerin “kendi aralarında kitap alışverişi yapabilecekle-
rine dair bir düzenleme bulunmadığı gibi terör ve organize suç örgütü üyelerinin
bulunduğu yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında örgütsel bağların devam
ettirilmemesi, güçlendirilmemesi ve yönetici konumundaki hükümlü ve tutuklu-
ların alt kademedeki örgüt üyeleri ile ilişkilerinin kesilmesi hususlarında idarenin
bir kısım tedbirler almasının kurum içi disiplin kurallarına riayet edilmesini te-
min bakımından önemli olduğunun gözetilmesi gerekir.
119
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, E. 2010/16744, K. 2011/965, 16.2.2011 (Farklı cezaevinde
tutuklu bulunan karı kocanın telefon ile görüştürülemeyeceği hakkında)
120
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, E. 2007/3494, K. 2007/2821, 2.4.2007. (Telefonla görüşme
hakkının tehlikeli olan ve örgüt mensubu hükümlüler bakımından kısıtlanabile-
ceği, ancak vekil ile telefonla görüşemeyeceği hususunda kısıtlayıcı bir hüküm
olmadığı ve bu nedenle kısıtlanamayacağı hakkında) Bu karar özgürlük lehine
yorum yapılması bakımından önemli bir karardır.
121
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, E. 2011/9421, K. 2011/27365, 29.9.2011 (Terör örgütü
üyeliğinden hüküm giyen bir kişiye ölüm orucuna giden örgüt üyelerinin fotoğ-
raflarının bulunduğu yayının verilmemesinin hukuka uygun olduğu hakkında)
122
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, E. 2010/12814, K. 2011/1204, 23.2.2011 (Kontrol için ağzı
açık olarak idareye teslim edilmediğinden iadesine ağzı açık olarak verdiğinde
yeniden değerlendirilmesine karar verilmesinin hukuka uygun olduğu hakkında)
123
Danıştay İDDGK, E. 1987/51, K. 1989/37, 21.4.1989. Kararda ziyarete gelenlerin
sakıncalı görülerekziyarete izin verilmemesine ilişkin 27. madde “bir iç yönetme-
likte, kurum dışındaki üçüncü kişilerin hak ve özgürlüklerini kısıtlayacak şekilde
ve keyfi uygulamalara sebebiyet verebilecek biçimde bir düzenleme yapılması”
nedeniyle, hükümlülere gelen mektuplara ilişkin 28 inci maddeyi de, mevzuata
göre tanınan bir hakkın, yetkisizce yeniden kısıtlanması hali olarak değerlendire-
rek iptaline karar verilmiştir.