182 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
D. Çiğdem SEVER
181
rafından ihlali” olarak belirlenmesidir. Bu hüküm Anayasa Mahke-
mesi tarafından Sözleşme ile Anayasa’nın en küçük kesişim kümesi
olarak yorumlanmakta ve bu şekilde Anayasa’da var olup Sözleşme’de
var olmayan haklar bireysel başvurunun konusu olamamakta ya da
Anayasa’da var olan daha geniş güvenceler uygulanmamaktadır.
124
Bu
bakımdan, iki incelemenin ölçü normlarında bir farklılık olduğunu bir
öncül olarak belirtmek gerekir. Ancak bu içtihadına karşın Mahke-
me, örneğin yasallık ilkesindeki “yasa”nın anlamıyla ilgili olarak Söz-
leşme metninden farklı olarak Anayasa’daki anlama başvurmakta ve
AİHM’den farklı sonuçlara varabilmektedir.
125
Hapsedilen haklarına ilişkin en çarpıcı örneklerden biri yukarıda
değinilen ve hükümlüye ailesi tarafından gönderilen filmin hüküm-
lüye teslim edilmemesine ilişkin işlemin ifade özgürlüğünü ihlal et-
tiğine ilişkin karardır.
126
Mahkeme, gerekçesinde, filmin propaganda
ve belli bir ideolojiyi içermesi nedeniyle teslim edilmemesi yönündeki
işlemde, filmin verilmesinin kurumun güvenliğini tehlikeye sokaca-
ğına ilişkin bir bulgu bulunmadığı ve bu nedenle ifade özgürlüğüne
yapılan müdahalenin ölçülülük ilkesine uygun olmadığına karar ver-
miştir. Mahkemenin konuyla ilgili yaklaşımını ortaya koyan önemli
göstergelerden biri mahkemenin “demokratik bir toplumda gereklilik
ve ölçülülük ilkesi” bakımından değerlendirmesinde ifade özgürlüğü-
nün kapsamının herkes olduğunu ve bu bakımdan hükümlü başvu-
rucunun da bu hakka sahip olduğunu belirtmesi ile cezalandırmanın
amacının hapsedilenin yeniden topluma kazandırılması olduğunun
dikkate alınması gereğine konuyla ilgili hemen bütün kararlarında
işaret etmesidir. (par. 67)
Buna karşılık Anayasa Mahkemesi, Ali Karatay kararında başvu-
rucunun hücresinde şahsına ait ancak beş kitap bulundurulabilme-
sine ilişkin uygulamanın ifade özgürlüğünü ihlal etmediğine karar
vermiştir.
127
Mahkemeye göre “
Yüksek güvenlikli bir cezaevinde kapatılmış
124
Tolga Şirin, “Üçüncü Yılda Bir Bilanço: Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin Bireysel
Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Usulünün ve Kararlarının Değerlendirilmesi”, Kamu
Hukukçuları Platformu Bildiri Metni (Taslak),
http://www.kamuhukukculari.
org/upload/dosyalar/Tolga_Airin_333_1.pdf, s. 36-40.
125
Bu konuda ayrıntı için bkz. Şirin, “Üçüncü yılında...”, s. 109 vd.
126
AYM, İkinci Bölüm, 2012/990, 10.12.2014.
127
AYM, Birinci Bölüm, 2013/1821, 5.11.2014.