223 / 473
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Kanun Yararına Bozma
222
İlgili fıkra uyarınca bozma nedenleri; CMK’nun 223. maddesin-
de tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara (kararı veren
hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeni-
den karar verir), mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çöz-
meyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonu-
cunu doğuran usul işlemlerine (kararı veren hâkim veya mahkemece
yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir),
davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışındaki hükümlere (Yargıtay
hükmü ıslah eder) ya da hükümlünün cezasının kaldırılmasını veya
daha hafif ceza verilmesini gerektiren bir hukuka aykırılığa (Yargıtay
hükmü ıslah eder) ilişkin olabilir.
Yukarıda ifade edilen nedenlerden yola çıkarak bir genelleme ya-
pılacak olursa, davanın esasını çözen hükümlerin bozulması halinde
yeniden yargılama yapılamayacağı, bu halde Yargıtay’ın hükmü ıslah
edeceği sonucu çıkmaktadır. Mülga CMUK döneminde kanunda bir
açıklık olmamakla birlikte doktrin ve uygulamada istikrar kazanan
görüşler de bu yönde şekillenmiştir.
60
Dolayısıyla kanunun ilgili hü-
kümleri, geçmiş uygulamayla da paralellik göstermektedir. Şu kadar
ki eski uygulamadan farklı olarak, davanın esasını çözen mahkûmiyet
hükmü söz konusu olduğunda dahi, hukuka aykırılık eğer hükmün
davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma
ya da kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin olursa, ilk
derece mahkemesi yeniden yargılama yapacaktır. Bu halde eski uygu-
lamadan farklı olarak yeniden yargılama yasağı söz konusu değildir.
TCK’nun dava zamanaşımını düzenleyen 66/5. maddesi gereği;
“aynı fiilden dolayı tekrar yargılanmayı gerektiren hallerde, mahke-
mece bu husustaki talebin kabul edildiği tarihten itibaren fiile ilişkin
zamanaşımı süresi yeni baştan işlemeye başlar”. Dolayısıyla tekrar
yargılanmayı gerektiren hallerde, ceza dairesinin kanun yararına boz-
ma kararı tarihinden itibaren zamanaşımı süresi yeni baştan işlemeye
başlayacaktır.
Mahkûmiyet hükmünün davanın esasını çözen ve cezanın ağır-
laştırılmasını gerektiren yönüne ilişkin bir hukuka aykırılığın olması
halinde ya da davanın esasını çözüp de sanığın mahkûmiyet hükmüy-
60
Kunter, s. 1060 vd.