351 / 473
Türk Ticaret Kanununda Düzenlenen Gerçek Dışı veya Yanıltıcı Açıklamada Bulunma Suçu
350
Mayıs 2005 tarih ve 2005/29/EC sayılı Haksız Ticari Uygulamalara
İlişkin Direktifin “Aldatıcı Eylemler” başlığını taşıyan 6. maddesi de
yanıltıcı ifadeler bakından kriter olarak ortalama tüketiciyi ele almış-
tır. Zira hedef kitlenin en bilgisizini koruma amacıyla hareket edilirse
rekabet özgürlüğüne ölçüsüz bir müdahale edileceği gibi, en bilgilisi
temel alınırsa da rekabet özgürlüğü çok geniş yorumlanacak, haksız
müdahaleler ölçüsüz bir şekilde hukuka uygun olarak kabul edilmiş
olunacaktır. Bu nedenle hedef kitlenin en bilgilisi, en bilgisizi ya da
tam ortalaması değil, bu kitledeki ortalama bilgi ve dikkat seviyesine
sahip katılımcısı dikkate alınmaktadır.
Tanıtımlarda, ilanlarda ya da reklamlarda kullanılan açıklamalar
ya da herhangi bir terim muhatap çevrede doğru anlaşılmaya müsait
olmayıp, net bir izlenim bırakmıyorsa ya da doğru olmayan bir izle-
nim oluşumuna neden olmaya elverişliyse aldatıcıdır.
41
Fakat yukarıda
da belirttiğimiz üzere bunun varlığının tespitinde hedef kitle dikkate
alınır. Bu nedenle bazı teknik terimlerin veya uzmanlık gerektiren ifa-
delerin kullanılması her zaman yanıltıcı bilgi anlamına gelmez. Zira
burada hedef kitle farklıdır ve sıradan tüketici bu hususları bilmesin-
deki engelin farkındadır. Söz gelimi ilaçların tanıtımında kullanılan
ifadeler çoğunlukla Latince ve tıbbi terimler içermektedir. Burada he-
def kitle tıp bilimiyle uğraşanlar olduğu için sıradan tüketicinin bu
terimleri anlayamaması yanıltıcı bilgi anlamında değerlendirilmeme-
lidir.
42
Bir açıklamanın ya da reklamın bu suçu oluşturup oluşturmadı-
ğında bu açıklamanın bir unsuru değil, tümünün muhatap çevrede
yarattığı etki dikkate alınır.
43
Bu nedenle açıklamada kullanılan terim
kunda Karşılaştırmalı Reklam Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006, s. 119;
Emrehan İnal, a.g.e, s. 93.
41
Sosnitza, a.g.e., kn. 160; Göle, a.g.e., s. 72; Hofer, Vasella, a.g.e., kn. 10.
42
Sosnitza, a.g.e., kn. 183; Helm, a.g.e., kn. 82.
43
Yılmaz, a.g.e., s. 1512; Kling, a.g.e., s. 393; Bornkamm, a.g.e., kn. 2. 90; Mäsch, Hes-
se, a.g.e., s. 716; Hofer, Vasella, a.g.e., kn. 16; Helm, a.g.e., kn. 89; Özdemir, a.g.e.,
s. 73; I ZR 222/02. Örneğin bir malın tanıtımında kullanılan ifade yanıltıcı nitelik
arz etse de bunu bertaraf edecek şekilde ürün hakkında açıklama yapılmaktaysa
bu madde kapsamında değerlendirilmez. “…Mahkemece, bilirkişi raporu ve dos-
ya kapsamına göre, davalının özel bir granülmetrik dağılıma sahip kum, az mik-
tarda çimento, renk pigmentleri ve özel ek malzemelerden oluşan kremit üretip
sattığı, bu ürünü “Braas” sözcüğü ile 20.01.1998 tarihinde; “Braas Çatı Sistemleri
Dünyanın Mükemmel Çatısı” sözcüklerini de 05.11.2002 tarihinde marka olarak