dergi-122

TBB Dergisi 2016 (122)

Didem YILMAZ

YSK, her ne kadar ismi “mahkeme”olarak belirtilmemiş

ve Anaya-

sada düzenlendiği bölüm, diğer yüksek yargı organlarının da bu-

lunduğu “yargı” kısmında değil, yasama kısmında bulunsa da, 1982

Anayasası’nın hem 2. maddesinde düzenlenen demokratik hukuk dev-

leti kuralının, hem de 67. maddesinde yer alan seçme ve seçilme hak-

kının kurumsal güvencesidir. Karşılaştırmalı hukukta

bir benzerinin

bulunmadığı bu Kurul, seçimlerin yönetimi, yönetimin denetimi ve

seçim uyuşmazlıklarının çözümü olmak üzere farklı alanlarda ana-

yasadan kaynaklanan yetkileri kullanmaktadır. Hem yönetsel hem de

yargısal yetkilere sahip olması, Kurulun hukuki niteliğini tam olarak

görmeyi bir ölçüde engellemektedir. Keza, Anayasa Mahkemesi 1992

yılında verdiği kararla, seçim organlarının sui-generis özellikte oldu-

ğunu söyleyerek, ilçe seçim kurulu başkanının Anayasa’nın 152. mad-

desi uyarınca yaptığı başvuruyu yetkisizlik yönünden reddetmiştir.

Benzer şekilde farklı görüşler doktrinde de mevcuttur.

İlk kez seçim kurullarını oluşturan 5545 sayılı Kanun’un hazırlık aşamasında ilim

heyeti tarafından hazırlanan tasarıda, YSK’nın açık olarak bir seçim mahkemesi

olarak düzenlendiği ancak Geçici komisyonda dönemin iktidar partisinin,

mahkemeyi “kurul haline” dönüştürdüğü görülmektedir. Buna 1950 seçimlerini

kazanacak olan Adnan Menderes karşı çıkmıştır. bkz:

TBMM Tutanak Dergisi

, Cilt

24/1, TBMM Basımevi, Ankara, 1950, s. 9-29, 48, 49, 112, 117 ve 118, 164-165.

Didem Yılmaz, İçtihadi Hukukta ve Türk Hukukunda Seçimlerin Yönetim ve

Denetiminden Sorumlu Daimi Kurullar, yayınlanmamış doktora tezi:s: 8-68.

AYMK E. 1992/12, K. 1992/7, kt: 18.2.1992.

Doktrinde, YSK’nın nasıl nitelendirildiğine bakılınca, Yüksek Kurulun daha çok

yargısal faaliyeti bakımından bir değerlendirme yapıldığı görülmektedir. Gerçek-

ten kamu hukuku doktrininde yer alan ağırlıklı görüş, YSK’nın seçim uyuşmaz-

lıklarında nihai yetkili olması ekseninden hareketle, Yüksek Kurulun bir yüksek

yargı olduğu hususunda birleşmektedir. YSK üyelerinin Yargıtay ve Danıştay’dan

gelmesi, seçim uyuşmazlıklarını yargısal usullerle çözmesi ve kararlarının başka

hiçbir makam tarafından denetlenememesi özellikleri karşısında, kuruma karma

egemen üst yargı mercii (Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku,s:337. Lütfi Duran,

“Yüksek Mahkemeler Arasında İçtihad Uyuşmazlığı”,

İÜMHA Dergisi

, Yeni Seri,

Yıl 1, No:1, 1967, s:12. Yazar, 1982 Anayasası döneminde de bu görüşünü devam

ettirmiş ve Yüksek Kurulun, Anayasanın yüksek mahkemeleri düzenlediği bö-

lümünde düzenlenmemiş olsa da, kesin ve son yargısal kararlar alabilmesi bakı-

mından, aynı nitelikte olduğu sonucuna varmaktadır, bkz: Lütfi Duran, “Adliye,

Genel Yargı Yeri”,

Amme İdaresi Dergisi,

Cilt 17, Sayı: 1, Mart 1984, s: 5. Ancak

yazarın aynı sonuca, HSYK için varması oldukça dikkat çekicidir. Aynı yönde, sa-

dece Devlet organlarına ilişkin sıralamada yargı başlığı altında, YSK ve HSYK’ya

yer veren görüş için bkz: İlhan Özay, s: 193.) ya da nihai yetkili anayasal kurum

(Bülent Tanör - Necmi Yüzbaşıoğlu, Türk Anayasa Hukuku, s:225. Aynı yönde,

Şeref Gözübüyük , Anayasa Hukuku, S Yayınları, Ankara, 1986, s: 174; Sultan

Üzeltürk Tahmazoğlu, “Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında Seçim Sistemle-

ri”, Anayasa Yargısı, No: 23, s: 253. Üzeltürk’e göre, YSK’nın yargısal işlevleri