dergi-122

Seçim Döneminde Cumhurbaşkanının Konuşmalarının Yüksek Seçim Kurulu Tarafından ...

Bu itibarla, YSK’nın seçim döneminde cumhurbaşkanı tarafın-

dan yapılan konuşmaların 79. madde çerçevesinde değerlendirilmesi

mümkündür. Bir önceki bölünde ortaya koyulan düşünceye göre cum-

hurbaşkanının seçim yarışına katılabilmesinin kabulü, “onu seçim ya-

rışının bir tarafı” haline getirdiğine göre, onun konuşmalarının dene-

timinin YSK tarafından yapılabilmesi anayasal bir gerekliliktir.

3- YSK, seçim döneminde Cumhurbaşkanı tarafından yapılan

konuşmaların, serbest ve eşit seçim ilkesini ihlal edip

etmediğini nasıl değerlendirebilir?

Seçimlerin demokratik bir niteliğe sahip olabilmesi için oyun ge-

nel, eşit, serbest, gizli olması ve açık sayılması gerekmektedir. Bunla-

rın içinde serbestlik hem seçmenlerin iradelerinin oluşumunda hem

de seçime katılanların kendilerini halka tanıtmalarında iktidar par-

tisinin baskısının olmamasını güvence altına alan kuraldır. Anayasa

Mahkemesi’ne göre de

“Serbest oy ilkesi, seçmenin hiçbir yasa dışı elatma-

ya, baskıya, tek yanlı etkiye kapılmadan oyunu kullanmasıdır. Serbest seçim,

oyların bu ortamda kullanıldığı seçimdir. Baskının eylemli olması gerekmez.

Oy kullanmayı etkileyecek, seçmenin özgür iradesini saptırabilecek her tür

etkileme baskı sayılır. Seçmeni dolaylı da olsa, olumsuz tek yanlı etkiye açık

tutacak her girişimin önlenmesi gerekir”.

Eşit oyun da bir yönü seçmen-

lere diğer yönü de seçim yarışına katılanlara dönük iki yüzü bulun-

maktadır. Seçmenler açısından kullandıkları oyun eşit değerde olması

anlamına gelmektedir. Seçim yarışı açısından da milletvekili adayları

ve siyasi partilerin seçim döneminde “aynı koşullarda yarışması” ku-

ralını ifade etmektedir.

Dolayısıyla serbestlik ve eşitlik ilkesi, seçimin, seçime katılan si-

yasal partilerden biri olan iktidar partisinin gölgesi ve baskısı altında

yapılmasını engelleyen güvencelerdir. Çünkü seçim yarışına iktidar

partisi daha avantajlı olarak katılmaktadır. Buna bir de cumhurbaş-

kanının bir partinin lehine davranmasının eklenmesi, her durumda

seçim yarışını olumsuz etkileyecek, seçmenlerin iradesi üzerinde dı-

şarıdan gelen bir baskı yaratabilecektir. Çünkü halk tarafından seçil-

diğine göre, cumhurbaşkanının bir siyasi parti lehinde ve diğerlerinin

AYMK E 1987/6 K 1987/14 kt: 22.51987 – RG: 18.9.1987-19578.