287 / 497
Gemilerin İhtiyati Haczi
286
3.3. Serbest Bırakılan Geminin Tekrar İhtiyati Haczinde
Alacaklı için önemli olan alacağına kavuşmaktır. Alacağın haciz
objesi gemi ile veya başka şekilde sağlanması onun açısından önem
arz etmediği gibi alacağa geminin veya buna eşdeğer başka bir şeyin
teminat teşkil etmesi de alacaklı açısından önem taşımaz. Teminat kar-
şılığında gemi üzerindeki ihtiyati haczin kaldırılmasıyla gemi serbest
bırakılmakta ve ihtiyati haczin konusunu teminat teşkil etmektedir.
Bu nedenle kural olarak bir alacak için ihtiyati haciz kararı almış ve
gemi serbest bırakılmışsa veya deniz alacağı için teminat verilmişse
aynı alacak için söz konusu geminin tekrar ihtiyati haczine karar ve-
rilemez. Aynı şekilde bir alacak için bir geminin ihtiyati haczi duru-
munda aynı deniz alacağı için ihtiyati hacze konu olabilecek donatana
ait başka bir gemi de ihtiyaten haczedilemez. İhtiyaten haczedilen bir
geminin serbest bırakılması veya gemiyle ilgili olarak teminat alınma-
sı durumunda geminin yeniden ve aynı alacak için tekrar ihtiyati hac-
zi geminin veya gemi için verilen teminatın serbest bırakılması veya
yetersizliği veya teminat verenin aczi durumlarından birinin varlığı
halinde istenebilir.
Öncelikle ilk teminatın tür veya miktarının yetersiz olması duru-
munda geminin tekrar ihtiyati haczi talep edilebilir. Ancak bunun için
elde edilecek toplam teminat miktarının, geminin değerini aşmaması
gerekir. Ayrıca geminin teminat verilmeksizin veya borç ödenmeksi-
zin alacaklının bir tutumu ile serbest kalması durumunda da
111
gemi-
sırada yer alır. Bakınız Atamer, Cebri İcra, s. 276. Karşı görüşteki Pekcanıtez’e
göre ise TTK düzenlemesinde kardeş geminin ihtiyati haczine deniz alacağının
gemi rehnine dayanması açısından bir sınırlama getirilmemiştir. Ancak İİK m. 45
önce rehne başvurma zorunluluğu nedeniyle kardeş geminin ihtiyati haczi an-
cak yeterli teminat sağlanamaması durumunda mümkündür. Bu nedenle deniz
alacağının rehinin konusu gemi dışında diğer gemilerin ihtiyati haczi istenemez.
Pekcanıtez/Atalay/Özkan/Özekes, s. 544. Kardeş gemilerin ihtiyati haczini dü-
zenleyen TTK m. 1369/2 düzenlemesinde ayni nitelikle teminat altına alınan ala-
caklar için geminin ihtiyati haczini düzenleyen TTK m. 1369/1/c bendine yer ve-
rilmemesi nedeniyle ipotekle temin edilen alacakların kardeş geminin ihtiyati ha-
ciz sebebi olarak düzenlemediği düşünülebilirse de aynı düzenlemenin 3. fıkrası
ile geminin mülkiyetine ve zilyetliğine ilişkin uyuşmazlıklar için açık düzenleme
getirilmesi ve düzenlemede gemi rehini veya ipoteğine ilişkin uyuşmazlıklara yer
verilmemesi karşısında söz konusu yorum zorlama bir yorum niteliği taşıyacaktır
(karşılaştırınız 1999 Tarihli sözleşme m. 3).
111
Makul sebeplere dayanarak hareket eden alacaklının istemiyle veya onayıyla ya-
hut alacaklının serbest bırakılmayı engelleyecek makul önlemleri alamaması se-
bebiyle serbest kalması durumunda da geminin ihtiyati haczi talep edilebilir (TTK