289 / 497
Gemilerin İhtiyati Haczi
288
izin verilmiştir. Ancak bunun için daha önce verilmiş olan teminatın
tür veya miktarının yetersiz olması; şahsi teminat söz konusu ise ilk
teminatı veren kişinin, kendi borçlarını kısmen veya tamamen yerine
getirmemesi veya yerine getirmekten aciz olması gerekir. Kardeş ge-
minin ihtiyati haczi için geminin donatanın mülkiyetinde olması ye-
terlidir ve teminata ilişkin söz konusu şartların gerçekleşmesi haricin-
de gemiye ilişkin başkaca bir şart aranmaz. Belirtilen şartlar serbest
bırakılan geminin yeniden veya aynı alacak için ihtiyati haczi
113
şart-
ları ile paralellik göstermekle birlikte düzenlemeler arasındaki fark-
lılık teminatın yetersizliği konusunda ortaya çıkmaktadır. Teminatın
tür ve miktarının yetersiz olması durumunda aynı geminin ihtiyaten
haczedilebilmesi için toplam teminatın gemi değerini aşmaması bir
şart olarak aranırken kardeş geminin ihtiyati haczi için söz konusu
şart aranmamaktadır. Bu nedenle söz konusu geminin ihtiyati haciz
şartlarını taşıması gerekmeyeceği gibi borcun kardeş geminin işletil-
mesinden doğması da bir şart olarak aranmaz. Kardeş geminin ihtiya-
ti haczi, haczin geminin üzerinde sözleşmeden veya kanundan doğan
bir rehin hakkından kaynaklanması durumunda da mümkündür.
4. İHTİYATİ HACİZ KARARININ SONUÇLARI
4.1. Yükle İlgili Kişilere Karşı Sorumluluk
İhtiyati haciz kararı gemiye el konmasına olanak vereceği için
geminin ihtiyati haczinden etkilenecek kiracısı, çarteri, taşıtanı, gön-
derileni, yükleteni, sigortacılar, gemi adamları gibi geniş bir kitle bu-
lunmaktadır. Gemiye ihtiyati haciz konulması durumunda donatan,
gemisini işletme imkânından yoksun kalacağı gibi borcunu ödeme-
yerek kusuru ile ihtiyati hacze sebebiyet verdiği için ihtiyati hacizden
etkilenen söz konusu kişilere karşı da sorumlu olur.
4.2. Gemiye El Konulması ve Muhafaza Tedbirleri
İİK’ye göre ihtiyati haciz, genel hacizdeki hükümlere göre yapı-
lar ve borçlunun ihtiyati haciz konusu mallar üzerindeki tasarruf
yetkisi kısıtlanır.
114
Buradaki tasarruf sözcüğünü geminin deniz ti-
113
Bakınız 3.3.1.
114
Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 435.