311 / 497
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na Göre Mücbir Sebepler ve Sonuçları
310
cunu zamanında ifa etmemekle her durumda temerrüde düşer. Gecik-
menin mücbir sebepten kaynaklanması, yalnızca borçlunun, temer-
rüdün kusura bağlı sonuçlarından kurtulmasını sağlar. Bu bağlamda
alacaklı gecikme nedeniyle uğradığı zararların tazminini isteyeme-
yeceği gibi (TBK 118), borçlu, beklenmedik halden doğacak zarardan
da sorumlu tutulamaz (TBK 119).
20
Tam iki tarafa borç yükleyen söz-
leşmelerde ise alacaklı aynen ifadan vazgeçip müspet zararının taz-
minini isteyemez.
21
Sözleşmeden dönme hakkı, borçlunun kusurunu
gerektirmediğinden,
22
alacaklı gerekli şartları yerine getirdikten sonra
sözleşmeden dönebilir. Ancak kusura bağlı olan, menfî zararının taz-
minini isteyemez (TBK 125/III). Aynı şekilde, ifasına başlanmış olan
sürekli borç ilişkilerinde, TBK 126 uyarınca, borçlunun kusurundan
bağımsız olarak sözleşmeyi feshetme imkânına sahip olan alacaklı,
anılan hüküm çerçevesinde zararının tazminini talep edemez.
23
4. Gereği Gibi İfa Etmemenin Mücbir Sebepten
Kaynaklanmasının Sonuçları
Borcun gereği gibi ifa edilmediği hallerde,
24
borçlu kendisine
hiçbir kusur isnat edilemeyeceğini ispat etmedikçe, alacaklının bu
nedenle uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür (TBK 112). Bu
çerçevede alacaklı dilerse sözleşmeye aykırı ifayı reddedip borçluyu
temerrüde düşürebilir; dilerse TBK 112’den doğan tazminat talep etme
hakkını saklı tutarak ifayı kabul edebilir.
25
Birinci durumda temerrü-
dün sonuçları uygulanırken, ikinci durumda, alacaklının borçludan
sözleşmenin gereği gibi ifa edilmemesi nedeniyle uğradığı zararın taz-
minini talep etme hakkı doğar.
20
Bkz. Vedat Buz, Borçlu Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara 1998, s. 104-
105; Serozan, s. 228 N. 11; Schwenzer, s. 465 N. 64.04, s. 466 N. 66.06.
21
Eren, (Borçlar) s. 1119; Schwenzer, s. 470 N. 66.26; Oğuzman/Öz, s. 526.
22
Bu yönde bkz. Buz, s. 110; Oğuzman/Öz, s. 529; Serozan, s. 235 N. 16; Eren, (Borç-
lar) s. 1123.
23
Her ne kadar TBK 126 hükmünde, tazminatın, borçlunun kusurunu gerektirdiği
vurgulanmamışsa da borçlu temerrüdü halinde alacaklının talep edebileceği tüm
tazminatlar gibi, TBK 126’ya dayanan tazminatın da borçlunun kusuruna bağlı ol-
duğu ve kusursuzluğunu ispat edebilen borçlunun zarardan sorumlu olmayacağı
kabul edilmektedir. Bkz. Oğuzman/Öz, s. 538-540; Serozan, s. 241 N. 20; Özçelik,
s. 596.
24
Gereği gibi ifa etmeme kavramı hakkında bkz. Fahrettin Aral, Türk Borçlar Huku-
kunda Kötü İfa, Ankara 2011, s. 73 vd.
25
Aral, s. 74-75.