313 / 497
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na Göre Mücbir Sebepler ve Sonuçları
312
Kanunî grev, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi
Kanunu’nun 58. maddesinin ikinci fıkrasında, “
Toplu iş sözleşmesinin
yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması hâlinde, işçilerin ekonomik ve sosyal
durumları ile çalışma şartlarını korumak veya geliştirmek amacıyla, bu Kanun
hükümlerine uygun olarak yapılan
” grev olarak tanımlanmıştır.
Genel salgın hastalık kapsamında değerlendirilebilecek haller
için, 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun ülke genelinde yaygın
ve salgın olabilecek hastalıklara ilişkin 57. maddesi esas alınabilir.
30
Kısmî veya genel seferberlikten ne anlaşılması gerektiği ise, 2941
sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu’na göre belirlenmelidir. Bu
Kanun’a göre (m. 3) genel seferberlik, “Ülkenin tümüne yönelik bir
tehdidin karşılanması, mevcut bütün güç ve kaynakların kullanılabil-
mesi için ülkenin bütününde uygulanan seferberlik”, kısmî seferberlik
ise “Ülkenin bir veya birden fazla bölgesinde uygulanan ve bütün güç
ve kaynakların kullanılmasını gerektirmeyen seferberliktir.”
KİSK 10’un ikinci fıkrasına göre “
Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin
feshi gibi durumlar da dâhil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen
hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan
bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel ni-
telikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş
bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde
yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler
tarafından belgelendirilmesi zorunludur.”
Bu hüküm, mücbir sebep kav-
ramının tanımına
31
uygun olarak, maddede sayılan olayların gerçek-
leşmiş olmasının tek başına yükleniciyi sorumluluktan kurtarmaya
yetmeyeceğini ortaya koymaktadır. Zira mücbir sebep sayılan olayın
yanı sıra yüklenicinin kusurlu bir davranışı da borcun ifa edilememe-
sine neden olmuşsa, yüklenici sorumluluktan kurtulamaz. KİSK 10/I
hükmünün ilk dört bendinde belirtilen olaylardan biri gerçekleşmiş
olmakla birlikte borcun ifa edilmemesi başka sebeplere dayanıyorsa
(yani gerçekleşen olayla borcun ifa edilmemesi arasında illiyet bağı
yoksa) yine yüklenicinin sorumluluğu devam eder. Aynı şekilde, ger-
çekleşmiş olayın sonuçlarının ortadan kaldırılması ve borcun ifa edil-
mesi mümkün iken yüklenici bunu yapmamışsa, yine sorumlu olur.
32
30
Demirel, s. 55.
31
Bkz. yuk. I, A, 1.
32
Bu durumda mücbir sebep kavramının “kaçınılamazlık” unsuru gerçekleşmemiş