dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Ayşen SİNA

445

çeşitli amaçlarla geçici süreliğine ülkede bulunan yabancıları öldü-

renleri yargılamasıyla bilinir.

Davalar, yabancılarla yabancılar ve

yabancılarla vatandaşlar arasındaki anlaşmazlıklar olmak üzere iki

türlüdür.

Kurbanın statüsünden kaynaklanan ayırıcı özellik ile da-

valının niyetine ilişkin ayırıcı özelliğin birbirinden hiçbir farkı yok-

tur, çünkü kural olarak kurbanın statüsünü öğrenmek katilin niyeti-

ni öğrenmekten daha kolaydır. Kısacası, bir yabancının bir vatandaş

tarafından öldürülmesi durumunda Palladion Mahkemesi yargıçla-

rının tutumunun ne olduğu hakkında fazla bilgimiz yok, ancak bir

Atina vatandaşını öldürmekle bir yabancıyı öldürmek arasında fark

olduğunu tahmin etmek zor olmaz, zira Atina vatandaşı olmak bir

ayrıcalıktır ve ayrıcalık da saygınlık demektir. Yani ağırlıklı olarak

kölelerin ve yabancıların öldürülmesi davalarını gören Palladion

Mahkemesi’nin kendi vatandaşına ayrıcalıklı davranmış olması biz-

leri şaşırtmaz. Sanık, mahkeme binası olarak kullanılan Athena Pal-

las Tapınağı’nda yargıçların huzuruna götürülür, yargılama burada

yapılırdı.

Ephetai

denen yargıçlar kurbanın kabilesinden on üye seçer

ve bunlar katilin affedilip affedilmeyeceğine karar verirlerdi. Kasıtlı

cinayet suçunun cezası, mal varlığına el koyulmaksızın kişinin belirli

bir süre için sürgün edilmesiydi. Ancak öldürülen kişinin babası, er-

kek kardeşleri veya oğulları belirli kurallara uygun biçimde “af ” bah-

şederse, sürgün süresi dolmadan kişi geri dönebilirdi.

Metoikos

lar ve

yabancıların, koruyucu (

prostasis

) olarak seçtikleri bir Atina vatanda-

şına kendilerini temsil ettirmeleri gerekmekteydi. Kadınlar vatandaş

sayılmadıkları için yasalar karşısında hiçbir hakları yoktu. Bu neden-

le özellikle hukuki meselelerde “evin efendisi, vasi” anlamına gelen

bir

kyrios

tarafından temsil edilirlerdi.

Aristoteles, Atinalıların Devleti 57. 3; Demosthenes, AgainstAristocrates 23.71-3

Kullanılan Metin ve Çeviri: Againist Meidias. Adration, Aristocrates, Timocra-

tes, Aristogeiton (J. H. Vince) The Loeb Classical Library, London, 1956; Stephen

Todd., s. 274; Douglas Maurice Macdowell, s.117.

Aristoteles, Politika V. 1300b, 28-30 (Çev. M. Tunçay) İstanbul, Remzi Kitabevi,

16.basım 2010, s. 139 – 140; Stephen Todd, s. 169, 185.

Demosthenes, Against Aristocrates 23.28-52,72, Against Pantainetos 37.39; Aga-

inst Macartatus 57 Kullanılan Metin ve Çeviri: Againist Meidias. Adration, Aris-

tocrates, Timocrates, Aristogeiton (J. H. Vince) The Loeb Classical Library, Lon-

don, 1956; Douglas Maurice Macdowell, s. 120.

Kadınların hukuki statüleri için bkz. Douglas Maurice Macdowell, s. 84-108.