dergi 123

Eski Yunan Yargı Sistemi: MÖ IV. Yüzyılda Atina’da Yargıçlar ve Mahkemeler

446

Delphinion Mahkemesi

Apollon’un Delphoi kentinde Themis Tapınağı’nı korumakla gö-

revli Python adındaki canavarı öldürmesinden adını alan Delphinion

Mahkemesi, cinayet işlediğinin açıkça itiraf eden ve yasalara göre bu

cinayetin haklı nedenlere dayandığını iddia eden sanıkların davala-

rına bakar. Bu durumlar şunlardır: kişinin nefsi müdafaa sırasında

ölümü, öldürülen kişinin zina sırasında suçüstü yakalanması, bir spor

müsabakasında rakip sporcunun yanlışlıkla öldürülmesi veya savaşta

bir askerin silah arkadaşını yanlışlıkla öldürmesi gibi davaların sa-

nıkları Delphinion Mahkemesi’nde yargılanırdı.

Sayılan bu suçlara

genellikle ceza verilmez, sadece dinsel arınma gerçekleştirilirdi. Bir-

çok toplumda olduğu gibi, Yunan toplumunda da dinin yasakladığı

bir suç işlemek ya da dinsel bir kuralı çiğnemek ve murdar bir şeye

dokunmakla kişinin kirlendiğine inanılırdı. Cinayet başlı başına bir

kirlenme nedeniydi, bu durumda öldürülen kişinin kanının katilin el-

lerine yapıştığı inancı hâkimdi. Bunun için özenli bir şekilde uygula-

nacak arınma törenleri gerekirdi, yerine getirilmediği takdirde ise ki-

şisel olarak nesiller boyu sürecek lanetler zincirinin ve kamusal olarak

ise cinayetin işlendiği kentte ölümcül salgın hastalıklar başta olmak

üzere, çeşitli belalarla bereketin ortadan kalkması gibi istenmeyen so-

nuçlarına katlanmak demekti.

Phreatto Mahkemesi

Adını Pire kentinin doğusundaki aynı adlı yerden alan bu mah-

keme çok sık toplanmazdı. Efsaneye göre Salamis kralı Telamon’un iki

oğlu, Aias ile Teukros, Troya soyundan olmalarına karşın Akhaların

safında savaşırlar. Teukros, Mysia’ya yaptığı bir çapulculuk seferindey-

ken ağabeyi Aias Troya Savaşı’nda ölür. Vatana dönüşünde ağabeyinin

ölümünde ihmali bulunduğu gerekçesiyle babası Telamon tarafından

yurdundan kovulması efsanesine dayanan Phreatto Mahkemesi, tak-

sirle öldürmeden sürgün cezasına çarptırılanlar tarafından tekrar iş-

lenen kasıtlı adam öldürme suçlarına bakardı.

Phreatto Mahkemesi

Demosthenes, Against Aristocrates 23.74-75 Kullanılan Metin ve Çeviri: Againist

Meidias. Adration, Aristocrates, Timocrates, Aristogeiton (J. H. Vince) The Loeb

Classical Library, London, 1956; Stephen Todd, s. 274.

Aristoteles, Atinalıların Devleti 57. 3.