448 / 497
TBB Dergisi 2016 (123)
Ayşen SİNA
447
yargıçları, sürgün edilmiş bir kişi kendini aklamak için yeniden yargı-
lanma talebinde bulunduğu zaman toplanırdı. Sürgün edilmiş sanık
karada yargılanırsa ilk cinayetten Attika toprağını kirlettiği inancıyla
savunmasını bir kayıkta oturarak vermesi istenirdi, bu durumda
ephe-
tai
denen yargıçlar da onu Pire kenti yakınındaki Munykhia sahilin-
den dinlerdi.
93
Sanık beraat ederse sürgün bulunduğu yere geri döner,
suçlu olduğuna karar verilirse ölüme mahkûm edilirdi.
Prytaneion Mahkemesi
Atina Akropolis’inin kuzeyinde yer alan ve arkaik bir özelliğe sa-
hip olan bu mahkeme adını birinci
arkhon
un görev yaptığı başkanlık
binasından alır. Kralın görev yetkilerini üstlenen ikinci arkhon (
ark-
honbasileus
) ve kabile kralları (
phylobasileis
) faili meçhul cinayetleri, in-
san hayatına mal olan hayvan ve nesneleri yargılardı. Ceza verilmek
istenen nesneler devletin sınırları dışında bir yere götürülürdü. Faili
meçhul cinayetleri inceleyen bu mahkemede, kendisine bütün cinayet
davalarının savcısı olma görevi verilen kişi, devletin dininin temsilcisi
olan kraldı (
arkhonbasileus
). Kovuşturma yapan kişi ise en yakın akra-
badan başka birisi değildi. Eğer zanlı tutuklanamazsa, ikinci
arkhon
(
arkhonbasileus
) bir duyuru yaparak söz konusu kişinin agora ve kut-
sal mekânlara girişini yasaklardı.
94
Duruşmanın başlamasından sonra
sanık Attika’dan giderek ölüm cezasından kurtulabiliyordu. Ülkeden
çıktıktan sonra bütün Yunan kent devletlerini ve yerleşimlerini kap-
sayan panhellenik oyunlar ve Amphiktyonik
95
şenliklere katılmaktan
kaçınması koşuluyla ceza almaktan kurtuluyordu. Solon, cinayet ya da
tiranlık kurmaya çalışma suçlarından Areopagos ya da
ephetai
denen
yargıçların ya da Prytaneum Mahkemesi’ndeki kralların mahkûmiyet
93
Aristoteles, Atinalıların Devleti 57. 3-4; Demosthenes, Against Aristocrates 23. 77-
79, Kullanılan Metin ve Çeviri: Againist Meidias. Adration, Aristocrates, Timocra-
tes, Aristogeiton (J. H. Vince) The Loeb Classical Library, London, 1956; Douglas
Maurice Macdowell, s. 117.
94
Demosthenes, AgainstAristocrates, 23. 80.81, Kullanılan Metin ve Çeviri: Agai-
nistMeidias. Adration, Aristocrates, Timocrates, Aristogeiton (J. H. Vince) The
Loeb Classical Library, London, 1956; Stephen Todd, s. 275.
95
Bir tanrı tapınağı etrafında yaşayan ve tapınağa karşı sorumluluk üstlenen Yunan
halklarınca kurulan dinsel birlik ya da örgüt. Güçlü devletlerin, üyelerin oylarını
kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmeleri nedeniyle bu dinsel birliğin siyasi
açıdan önemi büyüktü.